اثرات تنظیم کننده های رشد گیاه بر برخی از پارامترهای فتوسنتزی و رشد دو رقم گندم دیم

تغییر روابط فیزیولوژیک گیاه بویژه در فتوسنتزتحت تنش خشکی می تواند بر میزان جذب نور و عملکرد نهایی محصول اثر بگذارد. بهبود پارامترهای مرتبط با فتوسنتز به منظور افزایش یا عدم کاهش آسیمیلاسیون در شرایط تنش خشکی یکی از راه های مدیریت به زاعی در گیاهان می باشد. به منظور بررسی اثرات کاربرد خارجی تنظیم کننده های مختلف رشد شامل اکسین (IAA)، جیبرلیک اسید (GA۳) و سیتوکینین (۶-BAP) به همراه آب مقطر (شاهد) در مرحله ی رشد آبستنی (بوتینگ) دو رقم گندم (ریژاو و آذر-۲)، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه ی طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار تحت شرایط دیم در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی در سال های ۹۳-۱۳۹۲ و ۹۴-۱۳۹۳ اجرا گردید. نتایج نشان داد، ۶-BAP و IAA به ترتیب با میانگین های ۱۸۰۰ و ۱۷۰۰ کیلوگرم در هکتار باعث تولید بیشترین عملکرد دانه در رقم ریژاو شدند. همچنین بیشترین میانگین وزن ویژه برگ (۸۶ میلی گرم برسانتی مترمربع)، سرعت فتوسنتز (۶/۱۸ میکرومول دی اکسیدکربن برمترمربع برثانیه) و کارایی مصرف آب فتوسنتزی (۶۶۷ میکرومول دی اکسیدکربن بر مول مولکول آب) مربوط به کاربرد ۶-BAP در رقم ریژاو بود. سرعت فتوسنتز با وزن ویژه برگ پرچم (۹۲/۰R۲=)، میزان رنگیزه های فتوسنتزی (۹۸/۰R۲=) و هدایت مزوفیلی (۹۶/۰R۲=) همبستگی مثبت و معنی دار داشت. رقم ریژاو نسبت به آذر-۲ در تمامی صفات مورد بررسی برتر بود. می توان نتیجه گرفت کاربرد خارجی تنظیم کننده های مختلف رشد در مراحل حساس رشد و نمو گندم موجب بهبود توان فتوسنتزی گیاه می شود. این امر موجب کاهش افت عملکرد نهایی دانه در شرایط تنش خشکی خواهد شد.

Keywords:

فتوسنتز , تنظیم کننده های رشد گیاه , عملکرد دانه , گندم