گیاهان علوفه ای یکساله در شرایط دیم - مقاله مروری

انتخاب گونه و رقم مناسب برای تولید علوفه به همراه بسته زراعی مربوطه از مهمترین اقدامات در رابطه با توسعه گیاهان علوفه ای در شرایط دیم است. در مجموع تحقیقات گیاهان علوفه ای در شرایط دیم طی ۱۵ سال اخیر (۱۳۸۲-۹۷)، مواد ژنتیکی قابل دسترس از توده های بومی و بین المللی شامل پانزده گونه از یونجه یکساله، شش گونه ماشک، سه گونه خلر و دو گونه نخود علوفه ای در ایستگاه های تحقیقاتی همکار با موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور مورد ارزیابی قرار گرفته و لاین های مناسب با تاکید بر کشت پاییزه در اقلیم های مختلف شناسایی شده است که پس از ارزیابی سازگاری آن­ها و مقایسه با شاهد های محلی و اجرای پایلوت در اقالیم مختلف کشور، آزادسازی یا در دست معرفی هستند. ماشک رقم مراغه با متوسط عملکرد علوفه خشک ۲.۵ تن در هکتار، جهت کشت پاییزه در اقلیم معتدل و گرم کشور معرفی شده است. ارقام ماشک گل سفید و لامعی از گونه پانونیکا و گلشن از گونه ویلوزا مناسب کشت پاییزه در دیمزارهای سردسیر و معتدل با متوسط عملکرد علوفه خشک در حدود ۳ تن در هکتار هستند و رقم طلوع از ماشک ساتیوا با متوسط عملکرد علوفه خشک ۳ تن در هکتار برای مناطق گرمسیر معرفی شده است. با وجود برتری ماشک ها در تحمل سرما و کشت پاییزه در دیم زارهای سردسیر، معلوم شده است که تحمل خشکی در خلر بیشتر از ماشک است و ارقام امیدبخش از خلر برای شرایط دیم در دست معرفی هستند. علاوه بر شناسایی ارقام مناسب علوفه دیم در جهت افزایش کمیت تولید، سیستم های کشت مخلوط لگوم-غلات و لگوم-لگوم نیز در شرایط دیم شناسایی شده است که متوسط تولید علوفه خشک بیش از ۶ تن در هکتار با استفاده از ماشک مراغه با جو و حداقل افزایش ۲۰% علوفه خشک در مخلوط ماشک گل سفید با مراغه حاصل شده است. در خصوص یونجه یکساله، علیرغم شناسایی منابع متحمل به سرما در برخی گونه ها نظیر ریجیدولا، عملکرد قابل توجهی از توده های بومی یونجه یکساله در شرایط دیم سرد و معتدل بدست نیامده است.

Keywords:

کلزا , گلرنگ , علوفه دیم , لگوم یکساله