اثر تنش خشکی در مرحله گلدهی بر عملکرد دانه و اجزای آن در نمونه های بومی عدس

به ­منظور ارزیابی ژنوتیپ­های عدس از نظر تحمل به خشکی در مرحله گلدهی آزمایشی بصورت اسپلیت پلات  بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سالهای۹۲-۱۳۹۱ در دانشکده کشاورزی دانشگاه­ آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر متقابل ژنوتیپ× تنش خشکی برای همه صفات به جز ۵۰% سبز شدن، ۵۰% گلدهی و ارتفاع بوته معنی­دار بود که حاکی از واکنش متفاوت ژنوتیپ­ها از نظر آن صفات نسبت به تنش خشکی بود. اثر متقابل سه جانبه سال × ژنوتیپ × سطوح تنش خشکی برای هیچیک از صفات مورد بررسی معنی­دار نبود که نشان دهنده تاثیر مشابه  تنش خشکی روی ژنوتیپ ها از لحاظ صفات مورد مطالعه در دو سال زراعی بود.مقایسه میانگین صفات از نظر اثر متقابل ژنوتیپ × تنش خشکی نشان داد اگرچه کلیه ژنوتیپ­ها در شرایط تنش خشکی نسبت به شرایط بدون تنش کاهش عملکرد معنی­داری داشتند،اما ژنوتیپ شاوی ورزقان هم در شرایط بدون تنش خشکی و هم در شرایط واجد تنش،نسبتبهسایر ژنوتیپها عملکرد بهتری ازخود نشان داد.در هر دو سال، شاخص هایMP، GMP، HARM وSTI دارای همبستگی مثبت و معنی داری در سطح احتمال ۱% با عملکرد دانه در شرایط تنش و بدون تنش بودند، بنابراین شاخص های برتر جهت شناسایی ژنوتیپ­های متحمل به تنش خشکی و با پتانسیل عملکرد بالا شناخته شدند، که بر اساس آنها ژنوتیپ های کلیبر، قره داغ، هوراند دانه ریز، داغ قیه قشلاقی و شاوی ورزقان به عنوان متحمل ترین ژنوتیپ­ها نسبت به تنش خشکی شناخته شدند.

Keywords:

cluster analysis , component analysis , Drought Stress , lentil and tolerance indices