نقش و جایگاه زنان درباری در نظام وقف امپراتوری عثمانی از دوره سلیمان قانونی تا عبدالحمید دوم

امپراتوری عثمانی از جمله پایدارترین دولتهای مسلمان بود که بالغ بر شش قرن در جهان اسلام به حکمرانی پرداخت و نقطه اوج اقتدار آن از دوران سلیمان قانونی آغاز گردید. در بررسی نمودار قدرت، زنان درباری بعنوان" فرمانروایانی در پس پرده" در قالب والده سلطان و یا سوگلی در تحولات مختلف نقش آفرین بودند. از جمله این عرصه ها، وقف و امور خیریه می باشد. وقف، میراثی جاویدان است که بواسطه آن امور خیر و عام المنفعه در جامعه تداوم می یابد. بررسی تاریخچه وقف در امپراتوری عثمانی بدون در نظر گرفتن نقش و جایگاه زنان، تحقیقی ناقص است. پس ضروریست تا با بازشناسی فعالیت زنان درباری بعنوان عناصری تاثیرگذار، تصویری واضح تر از نظام وقف آن دوره ارائه دهیم. گرایش های مذهبی و شرایط مطلوب اقتصادی زنان درباری، باعث گردید تا حضور اجتماعی و دینی آنان در پدیده وقف بویژه در محدوده زمانی دوران سلیمان قانونی تا پایان سلطنت عبدالحمید دوم گسترش یابد. در این مقاله تلاش خواهیم کرد به عنوان مسئله پژوهش، میزان تاثیرگذاری زنان درباری در نظام وقف عثمانی را با توجه به فرضیات ذکر شده، مورد بررسی و کنکاش قرار دهیم. یافته های پژوهش حاکی از آنست که عملکرد مثبت زنان دربار عثمانی سبب تقویت و توسعه روزافزون نظام وقف گردید. مطالب ارائه شده با روشی توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از کتب و مقالات علمی معتبر فراهم گردیده است.

Keywords:

نقش , زنان واقف , درباری , وقف , عثمانی