تغییرات کربن آلی خاک توده های اوری (.Quercus macranthera C. A. Mey) در جنگل های هیرکانی

شناسایی تغییرات کربن آلی جنگل­های اوری (.Quercus macranthera C. A. Mey) واقع در ارتفاعات بالابند جنگل های هیرکانی می­تواند اطلاعات مناسبی برای مدیریت بهینه و حفاظت جنگل­های مذکور در اختیار قرار دهد. در پژوهش پیش رو، به­طور تصادفی چهار قطعه­نمونه با ابعاد ۲۰ × ۲۰ مترمربع در هر یک از توده­های اوری رویشگاه­های پانومه­سر لاویج، کلنگای نکاء و توسکستان گرگان پیاده­ شد. در مرکز و چهار گوشه هر یک از قطعات ­نمونه، به­طور جداگانه نمونه­های خاک از دو عمق ۱۵ -۰ سانتی­متر (لایه فوقانی خاک) و ۳۰-۱۵ سانتی­متر (لایه زیرین خاک) به شکل ترکیبی جمع­آوری و در آزمایشگاهی ویژگی های آن ها اندازه گیری شد. در هر قطعه­نمونه، ویژگی­های زیستی درختان شامل قطر برابر سینه، ارتفاع کل، تراکم و قطرمتوسط تاج درختان و نیز ویژگی­های فیزیوگرافی زمین اندازه­گیری و ثبت شد. نتایج آزمون چندمتغیره مانوآ نشان داد که مقادیر کربن آلی و نیتروژن کل در لایه فوقانی و زیرین خاک در بین رویشگاه­های مختلف اختلاف معنی­داری نداشتند. بر خلاف آن، نتایج آزمون مذکور نشان داد که مقدار فسفر و پتاسیم قابل جذب در عمق­های مختلف خاک بین رویشگاه­های مورد پژوهش تغییرات معنی­دار داشت. برمبنای نتایج آزمون همبستگی پیرسون، مقدار کربن آلی و نیتروژن کل در لایه­های مختلف خاک با متغیرهای کمی درختان توده­های اوری در رویشگاه­های مورد پژوهش ارتباط معنی­داری نداشت. از سویی، نتایج نشان دادند که تغییرات عناصر غذایی (NPK) و کربن آلی به شکل متقابل چه در داخل هر یک از لایه­های خاک و چه در بین لایه­های مذکورخاک مستقل از یکدیگر بودند و همبستگی معنی­داری نداشتند. نتایج آزمون t جفتی نیز نشان داد که فقط مقادیر نیتروژن کل بین عمق­های مختلف خاک دارای اختلاف معنی­داری بود (۰۵/۰ < p ؛ ۵۹/۲ = t). در یک نتیجه­گیری کلی می­توان عنوان کرد که تغییرات کند کربن آلی خاک توده­های اوری موجب شده است که اثرات گونه­ای توده­های مذکور در رابطه با تغییرات مورد اشاره معنی­دار نباشد.

Keywords:

Caucasian oak forests , Climate change , High altitude , multivariate analysis , Soil nutrient