اثر شدت چرا و نوع دام بر ویژگی های شیمیایی و فیزیکی خاک در جنگل های آرمرده شهرستان بانه

باوجود آنکه چرای دام به عنوان یک عامل ایجاد آشفتگی در بوم سازگان های جنگلی شناخته می شود، اما هنوز به درک بیشتری از چگونگی اثر آن بر ویژگی های خاک نیاز است. هدف از پژوهش پیش رو، بررسی اثر شدت چرا و نوع دام بر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در جنگل های آرمرده شهرستان بانه بود. پنج منطقه که ازنظر نوع دام چراکننده و شدت چرا با یکدیگر تفاوت داشتند، انتخاب شدند. درمجموع، ۶۸ نمونه خاک از عمق صفر تا ۱۰ سانتی متری برداشت شد و مهم ترین ویژگی های آن ها شامل نیتروژن، کربن آلی، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، pH، هدایت الکتریکی، بافت خاک و کوبیدگی اندازه گیری شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش خطی تجزیه وتحلیل افزونگی (Redundancy Analysis) و از نرم افزار CANOCO استفاده شد. نتایج نشان داد که متغیرهای محیطی قادرند کل تغییرات را به مقدار ۵۸/۹ درصد تفسیر کنند. چهار متغیر شامل نرخ چرای دام در هکتار در فصل چرا، تیمار پنجم (بز مرخز + بز مو + گوسفند و گاو)، تیمار چهارم (بز مو + گوسفند) و تیپ وی ول- مازودار به عنوان مهم ترین متغیرها انتخاب شدند. این متغیرها در روش RDA  ۴۲/۱ درصد از واریانس موجود در خاک را تشریح کردند. ویژگی های خاک در تیمار شاهد و تیمار دوم (بز مرخز با شدت کم) بیشترین شباهت را داشتند. به طور کلی، خاک در این مناطق از کوبیدگی کمتر و کربن آلی، ازت، پتاسیم و فسفر بیشتر برخوردار بود. درمقابل، تیمار پنجم با بیشترین شدت چرا و داشتن هر چهار نوع دام، بیشترین کوبیدگی و کمترین عناصر غذایی خاک را داشت. درمجموع می توان گفت چرای بز مرخز با شدت کم، تاثیر کمتری بر ویژگی های شیمیایی و فیزیکی خاک در جنگل های مورد مطالعه داشت و می توان از آن به عنوان گزینه سازگارتر با جنگل های بلوط زاگرس شمالی نام برد.

Keywords:

آنالیز تطبیقی قوس گیری شده , بز مرخز , جنگل بلوط , کوبیدگی خاک , نرخ چرای دام