گذری بر قانون اصلاحات ارضی در ایران

بررسی قانون اصلاحات ارضی که در نوع خود یکی از مهمترین اقدامات رژیمپهلوی در دهه ۴۰بوده، به تنهایی در این مقاله ممکن نمیباشد؛ اما تلاش گردیده تا ضمنرهیافت شرایط ایران در آستانه اصلاحت ارضی و فرجام نهایی آن مروری هر چند بهاختصار صورت پذیرد.در این مقاله محدود روشن میشود که هر چند اصلاحات ارضی یک قانون پیشروو مبتنی بر اهداف بلندپروازانه است، از آنجا که برآمده از نیازهای واقعی جامعه ایران نبودو یا سیستم سیاسی مستقر تنها از سر ناچاری و یا خروج از بنبست به آن تن داد،نتوانست آن طور که شایسته است موجد اثر باشد.ملاحظهکاریها و سیاستبازیهای شاه، حسادت، رقابت و برکناری دکتر امینی ومتعاقب آن حسن ارسنجانی، قانون اصلاحات ارضی را از یک رفرم قاطع اجتماعی، به یکامر ملوکانه و فرمالیته بدل ساخت. هرچند اجرای آن سالها به طول انجامید اما منجر بهخلع ید کامل بزرگ مالکین ایران نشد. هرچند توانست برای بخشهای وسیعی از جامعهزارعین و دهقانان هویت، اراده و استقلال مالی فراهم سازد.با این همه به نظر میرسد برای کاوش درباره این بخش از تاریخ معاصر ایرانمیباید تلاشهای بیشتری نیز صورت پذیرد.مقاله مذکور از یک مدخل و چهار فصل و البته زیر فصلهایی تشکیل شده که درهر یک به اختصار به موضوع پرداخته شده است.امید که این نوشته مجمل فتح بابی در این بخش از تاریخ معاصر ایران باشد