ارزیابی فرار مالیاتی در ایران بر اساس مدل بازی کالای عمومی: نمادی آغازین از توسعه خرد

هم اقتصاد رفتاری و هم توسعه خرد از رویکردهای جدید علم اقتصاد هستند که از دهه ۱۹۷۰ به بعد بروز پژوهشی داشته اند. هر دو یافته های جدیدی دارند که می تواند برای حل و فصل خلا توسعه نیافتگی بکار روند. یکی از عناصر کلیدی توسعه نیافتگی در اقتصاد ایران، نداشتن سیستم مالیاتی استاندارد است. در ضمن یک نارسایی معنادار دستگاه مالیاتی در ایران، فرار مالیاتی است که در عمل نزدیک به ۵۰ درصد برآورد می شود. نبود دستگاه مالیاتی استاندارد در ایران یک علت اساسی نفت خام محوری تامین هزینه های دولت نیز هست. با توجه به شرایط حاضر اقتصاد ایران و کاهش درآمدهای نفتی، تامین مالی هزینه دولت از طریق مالیات بیش ازپیش اهمیت دارد. از این رو این مقاله با استفاده از رویکرد اقتصاد رفتاری، پدیده فرار مالیاتی در ایران را مورد بررسی قرار داده است. در این کار از روش اقتصاد آزمایشگاهی و مدل توبیت استفاده شده و شرکت کنندگان از طریق نرم افزار “زی تری” وارد فرایند بازی شده اند. نتایج نشان می دهد که شهروندان ایرانی حاضرند برای حل مشکل فرار مالیاتی ، از منافع شخصی خود بگذرند و به اثربخشی سیاست اصلاح مالیاتی کمک کنند. این یافته بر اساس رویکرد سنتی اقتصاد قابل تبیین نبوده چون بر انگیزه های غیر نفع شخصی طلبانه استوار است. در عین حال این یافته ،خود تولیدگربالقوه پیام سیاستی مهمی برای بهبود سیاست های دولت نیز هست.c

Keywords:

فرار مالیاتی در ایران , اقتصاد رفتاری و اقتصاد آزمایشگاهی , بازی کالای عمومی , توسعه خرد