نقش مخاطرات زیست محیطی در مکان یابی محوطه های دوره هخامنشی دشت سیستان در حوضه رودخانه هیرمند

دشت سیستان از دیرباز با خطر سیلاب، خشک سالی و طوفان شن روبرو بوده است، همچنین به واسطه داشتن منابع آبی فراوان، یکی از مناطق مهم استقرارگزینی انسان ها بوده است. تا کنون مطالعه جامعی راجع به خطرات زیست محیطی و نحوه غلبه یا کاهش اثرات آن ها در دوره هخامنشی انجام نگرفته است، هدف کلی پژوهش حاضر؛ بررسی رابطه متقابل محوطه های دوره هخامنشی و محیط طبیعی و به طور خاص، نحوه استقرارگزینی با توجه به محدودیت های محیط است. این پژوهش به روش توصیفی-  تحلیلی- تاریخی و با استفاده از نرم افزار GIS انجام شد. پس از مطالعه شرایط محیطی، متغیرهای شیب زمین، نوع منابع آبی و فاصله از منابع آبی، نوع خاک، زمین شناسی و باد بررسی شدند، نتایج به دست آمده، گویای نقش موثر منابع آب سطحی در مکان گزینی محوطه ها است. منابع آبی فراوان، شیب ملایم و سهولت سرازیری آب در دشت، ظرفیت ایجاد کانال های انشعابی جهت حفظ فاصله مناسب از رودخانه، استقرار روی تراس رودخانه ای جهت دوری از خطر سیلاب، عواملی هستند که موجب می شدند این منطقه علی رغم فقدان سفره های آب زیرزمینی و وابستگی به منابع آب سطحی، یکی از مناطق جاذب جمعیت باشد. قرارگیری منطقه روی مخروطه های دلتایی،تغییر مسیر کانال های رودخانه را در پی دارد که موجب جابه جایی متعدد استقرارها می شد.

Keywords:

Sistan Plain , Achaemenid Era , Environmental Hazards , Water Resources. , دشت سیستان , دوره هخامنشی , مخاطرات محیطی , منابع آبی.