بررسی تاثیر برنامه آموزشی مبتنی بر مدل فرانظری بر افزایش استفاده از فرآیندهای تغییر رفتار فعالیت بدنی در کارکنان دانشگا ههای بیرجند

مقدمه و هدف: با وجود فواید زیاد فعالیت بدنی بر سلامت، هنوز بسیاری از افراد سبک زندگی بی تحرکی دارند؛ بنابراین انجام مداخلاتی به منظور ارتقاء فعالیت بدنی ضروری است. یکی از مدلهای پرکاربرد در زمینه رفتار ورزشی، مدل فرانظری می باشد. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر برنامه آموزشی مبتنی بر مدل  فرانظری بر افزایش استفاده از فرآیندهای تغییر رفتار فعالیت بدنی در کارکنان دانشگاه های بیرجند انجام شد.  روش کار: این مطالعه نیمه تجربی روی ۷۶ نفر از کارکنان دانشگا ههای بیرجند که به دو گروه آزمون و شاهد تقسیم شده بودند، صورت گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ایی روایی شده و پایا جهت سنجش اطلاعات دموگرافیک، مراحل و فرآیندهای تغییر بود. افراد گروه آزمون تحت سه جلسه مداخله آموزشی مبتنی بر مدل فرانظری قرار گرفتند. پرسشنامه ها قبل، بلافاصله و سه ماه پس از اتمام مداخله آموزشی برای افراد دو گروه تکمیل شد. درنهایت، تجزیه و تحلیل داد ه های جمع آور ی شده با کمک نر م افزار SPSS ۱۶ صورت گرفت. یافته ها: براساس نتایج این مطالعه، بلافاصله بعد از مداخله در میانگین نمره فرآیندهای شناختی (تسکین نمایشی، خودارزشیابی مجدد، افزایش آگاهی و بازارزشیابی محیطی) و فرآیندهای رفتاری(شرطی سازی متقابل، کنترل محرک و خودرهاسازی) در گروه آزمون نسبت به گروه شاهد، افزایش معناداری مشاهده شد. همچنین میانگین نمره سه ماه بعد از مداخله در فرآیندهای شناختی (تسکین نمایشی، افزایش آگاهی، بازارزشیابی محیطی و خودارزشیابی مجدد) و فرآیندهای رفتاری (روابط یاری رسان، مدیریت تقویت، کنترل محرک و خودرهاسازی) افزایش معناداری را در گروه آزمون نسبت به گروه شاهد نشان داد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه، مداخلات مبتنی بر مدل فرانظری که استفاده از فرآیندهای تغییر را هدف قرار می دهند، می توانند در ارتقاء رفتار فعالیت بدنی کارکنان موثر باشند.

Keywords:

Educational intervention , Physical activity , Transtheoretical model , فعالیت بدنی , مداخله آموزشی , مدل فرانظری