سنگ نگاری و شیمی کانی سنگ های آتشفشانی میزبان کانه زایی مس دهنه، شمال خاور زنجان

منطقه دهنه در شمال­خاور زنجان و در پهنه البرز­باختری- آذربایجان و زیرپهنه طارم قرار دارد. واحدهای سنگی رخنمون یافته در منطقه دهنه، شامل واحدهای آتشفشانی- رسوبی و آتشفشانی ائوسن (معادل سازند کرج) هستند که عمدتا متشکل از واحدهای توفی به دو صورت لیتیک کریستال­توف و کریستال­لیتیک­توف و جریان های گدازه بازالتی (بازالت آمیگدالوئیدال و بازالت پورفیریتیک) می­باشند. کانی­های تشکیل دهنده بازالت های منطقه دهنه شامل کانی­های پلاژیوکلاز، پیروکسن و الیوین می­باشند. کانی­های ثانویه قابل مشاهده در بازالت­ها نیز شامل کلریت، زئولیت، کربنات (کلسیت)، اپیدوت، سرپانتین و اکسیدهای آهن هستند. کانی های اپک و آپاتیت نیز از کانی­های فرعی در این سنگ­ها به­شمار می­روند. داده­های حاصل از تجزیه ریزکاو الکترونی حاکی از آن است که در واحدهای بازالتی منطقه، ترکیب پیروکسن­ها از نوع کلسیم- منیزیم- آهن­دار (فقیر از سدیم) بوده، عمدتا از نوع دیوپسید، اوژیت و به مقدار کمتر کلینوانستاتیت هستند. ترکیب فلدسپات ها نیز از نوع لابرادوریت و سانیدین می­باشند. بر اساس آنالیزهای ریزکاو الکترونی بر روی کلریت­ها، ترکیب آنها منیزیم­دار بوده و در دسته دیابانتیت و پنینیت قرار می­گیرند. علاوه بر این، کلریت­ نوع کلینوکلر نیز براساس مطالعات XRD در این منطقه شناسایی شده است. نتایج حاصل از تجزیه ریزکاو الکترونی برروی زئولیت­ها نشان می­دهد که ترکیب این کانی­ها در منطقه دهنه، از نوع زئولیت­های کم سیلیس تا سیلیس متوسط می­باشد. زئولیت­ نوع ناترولیت (زئولیت سدیم­دار) نیز براساس مطالعات  XRDدر این منطقه شناسایی شده است. ترکیب شیمیایی پیروکسن­های منطقه دهنه، بیانگر تبلور آنها در فشارهای کمتر از ۵ کیلوبار از ماگماهای آلکالن تا ساب آلکالن در محیط­های پشت قوسی و مرتبط با فرورانش می باشد.

Keywords:

Shoshonitic magma , Dohneh volcanic complex , Alborz- Azarbayjan zone , Tarom , Zanjan. , ماگمای شوشونیتی , مجموعه آتشفشانی دهنه , پهنه ی البرز- آذربایجان , طارم , زنجان