پتروژنز و تعیین محیط زمین ساختی مجموعه افیولیتی نیاباد-قلعه جی، بخشی از مجموعه سروآباد: با استفاده از مینرال شیمی کانی کروم اسپینل

مجموعه افیولیتی نیاباد-قلعه­جی بخشی از افیولیت­های سروآباد در کردستان است که در شمال غرب ایران و در ادامه افیولیت­های کرمانشاه رخنمون دارد. این مجموعه در شمال کوهزایی زاگرس شامل واحدهای عدسی­وار و از هم گسیخته است که در امتداد تراست اصلی زاگرس واقع شده اند. بخش الترامافیکی مجموعه شامل دونیت، ورلیت سرپانتینی شده، سرپانتینیت و کرومیتیت است که به صورت عدسی های متوالی دیده می­شوند. بخش کرومیتیتی به صورت عدسی­های کوچک با بافت انبانه­ای و برشی مشاهده می­شود. کانی­های اصلی پریدوتیت­ها شامل الیوین (Fo=۸۸-۹۱)، کلینوپیروکسن و کروم­اسپینل است. مقدار پایین Ti و زیاد بودن مقدار Al یا Cr# در کروم اسپینل­های پریدوتیت­های منطقه بررسی شده، نشان دهنده نرخ زیاد ذوب بخشی (۲۵-۳۵) است. ویژگی­های شیمی کانی و سنگ کل نشان دهنده یک ماگماتیسم بونینیتی برای الترامافیک­ها و کرومیتیت­های منطقه است. ماگماتیسم بونینیتی در افیولیت­های نیاباد-قلعه­جی به وسیله ذوب بخشی پریدوتیت­های تهی شده حاصل از یک گوشته باقی مانده بعد از خروج گدازه نوع MORB، تشکیل شده است. ویژگی­های شیمیایی پریدوتیت­­ها، محدوده گوشته عمیق متمایل به محیط بالای پهنه فرورانش را معرفی می کند. مقایسه سنگ شناسی و ژئوشیمی افیولیت منطقه کردستان با نمونه­های شناخته شده دنیا، نشان می­دهد که این مجموعه در محیط جلوی قوس اقیانوسی شکل گرفته در حاشیه قاره زون سنندج-سیرجان جای گیری کرده­اند.

Keywords:

: Ophiolite , Petrogenesis , Mineral chemistry , Sarvabad , Zagros , افیولیت , پتروژنز , شیمی کانی , سروآباد , زاگرس.