شیمی بلور پریدوتیت های صحنه-هرسین: شواهدی بر ذوب بخشی گوشته پریدوتیتی در پهنه بالای فرورانش

توده­های پراکنده پریدوتیتی که در جنوب شرق صحنه رخنمون دارند، بخشی از مجموعه افیولیتی زاگرس با ترکیب کانی­شناسی الیوین، پیروکسن و اسپینل هستند. سرپانتین و آمفیبول نیز در انواع دگرسان وجود دارند. داده­های حاصل از تجزیه ریز کاو الکترونی بیان گر آن است که الیوین­ها از نوع فورستریت با مقدار ۸۸ الی ۹۴ درصد دارند. پیروکسن­ها از نوع کلینوانستاتیت و دیوپسید بوده و مقادیر ناچیز TiO۲ و Al۲O۳ دارند. اسپینل­ها نیز فقیر از آلومینیوم با عدد کروم ۴۱/۰– ۵۱/۰ هستند و ماهیت افیولیتی و تهی­شده دارند. در سرپانتین­ها مقدار Al۲O۳ ۲/۰ الی ۲/۲ درصد وزنی و مقدار سیلیس ۱۵/۳۴ الی ۰۷/۴۴ درصد وزنی است و از نوع کریزوتیل و لیزاردیت هستند. وجود سرپانتین های دما پایین (لیزاردیت و کریزوتیل) و اسپینل­های اولیه نشان گر رخداد دگرسانی در دمای کم­تر از ۵۰۰ درجه سانتی گراد است. در نمودارهای جدا کننده محیط زمین­ساختی بر اساس ترکیب شیمی کانی­ها،  پیروکسن­ها مقادیر بیش تری از Al۲O۳ و MgO در مقایسه با پشته­های میان اقیانوسی دارند و ویژگی­های آن ها مشابه با محیط پشت قوس است. چنین شواهدی توسط ترکیب شیمی اسپینل­ها نیز تایید می­شود. بنا براین با توجه موقعیت ژئودینامیکی منطقه کرمانشاه و تمایل این کانی­ها به محیط­های پشت قوس، بنظر می­رسد این پریدوتیت­ها از درجات بالای ذوب بخشی یک گوشته تهی­شده و زیر اقیانوسی در یک محیط فرافرورانش-پشت قوس-  تشکیل شده­اند و ویژگی­های مشابه با پریدوتیت­های حاصل از تفاله گوشته­ای دارند.

Keywords:

: Zagros , Sahneh , Residual mantle , Partial melting , Mineral chemistry , Spinel ,  زاگرس , تفاله گوشته ای , ذوب بخشی , شیمی کانی , اسپینل