شبیه سازی انتقال نیترات در آب زیرزمینی: دشت لنجانات اصفهان

با هدف شناخت خصوصیات انتقالی آبخوان و نحوه انتقال نیترات با سیستم جریان آب زیرزمینی در محدوده تمرکز فعالیت های کشاورزی دشت لنجانات، پس از تعیین غلظت این آنیون به صورت فصلی، جریان آب زیرزمینی در آبخوان مدل سازی شده و سپس انتقال نیترات با آن شبیه سازی شده است. سنجش فصلی غلظت نیترات در نمونه های آب زیرزمینی محدوده بررسی شده و مقایسه آن با استانداردهای آب شرب انسان و دام و آبیاری حاکی از غلظت بیش از حد استاندارد این آنیون در آب زیرزمینی دشت است. نتایج مدل سازی جریان آب زیرزمینی با استفاده از کد MODFLOW نشان می دهد که سیستم جریان آب زیرزمینی دشت لنجانات متاثر از خصوصیات ثابت هیدروژئولوژی آبخوان است. تنش های غیرطبیعی وارد بر سیستم جریان از طریق میزان زیاد پمپاژ از چاه های استفاده شده، سبب افت سطح ایستابی و کاهش ذخیره آبخوان شده است. نتایج حاصل از واسنجی و تحلیل حساسیت مدل انتقال نیترات با استفاده از کد  MT۳DMS نشان می دهد که تغذیه نیترات از سطح، میزان تجزیه مرتبه اول، تخلخل موثر و بارش، بیش ترین تاثیر را در ورود و ماندگاری این آنیون در آب زیرزمینی محدوده بررسی شده دارد. شرایط اکسیدی حاکم بر آبخوان لنجانات و وجود غلظت های زیاد اکسیژن در آب زیرزمینی به همراه مقادیر اندک مواد آلی سبب کاهش میزان نیترات زدایی در آبخوان شده است. نیمه عمر آنیون نیترات در آبخوان بررسی شده بیش از ۵/۲ سال است و حرکت آن عمدتا از طریق انتقال همرفت انجام می شود. بر اساس نوع و میزان حاصل خیز کننده های نیتراته مصرفی در محدوده بررسی شده و کارایی جهانی جذب نیتروژن و با توجه به جرم محاسبه شده برای نیترات ورودی به آبخوان با مدل انتقال، میزان نیتروژن فروشویی شده به آب زیرزمینی محدوده بررسی شده  ۱-yr۱-kgNha ۱۰۸ است.

Keywords:

Groundwater flow modeling , Nitrate transport simulation , MT۳DMS code , Lenjanat aquifer , مدل سازی جریان آب زیرزمینی , شبیه سازی انتقال نیترات , کد MT۳DMS , آبخوان لنجانات