مکان یابی پخش سیلاب با استفاده از ارزیابی چند معیاره مکانی (SMCE) مطالعه موردی: حوزه پدوا شهرستان بم

چکیده پخش سیلاب بر روی مخروط افکنه های واقع در دهانه ی خروجی آبراهه ها در حوزه های آبخیز مناطق خشک و نیمه خشک با هدف ذخیره سیلاب ها روشی مناسب جهت بهره برداری از آب خشکه رودها، رودخانه های فصلی و جریان مازاد رودخانه های دایمی می باشد. تعیین مکان مناسب برای پخش سیلاب و نفوذ دادن آن به داخل سفره های زیرزمینی آب، خود یکی از مهمترین مراحل انجام این گونه پروژه ها است. هدف از انجام این پژوهش مکان یابی پخش سیلاب در حوزه آبخیز پدوا برای تقویت آب قنات ها، چاه ها و چشمه ها در مناطق خشک با فنون ارزیابی چند معیاره مکانی برای مقابله با بحران خشکی و خشکسالی است. از این رو، حوزه آبخیز. پدوا در غرب بم با مساحت ۷۶۹۲ هکتار انتخاب شد. دراین مطالعه عوامل مکانی اقتصادی همچون نزدیکی به جاده، گسل، قنات، چاه و رودخانه به همراه عوامل طبیعی: شیب، نفوذ پذیری، فرسایش و محدودیت های شیب، زمین شناسی، ژئومورفولوژی و کاربری اراضی، در مکان یابی با فنون جدید مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. به طوریکه در روش ارزیابی چند معیاره مکانی۱(SMCE)، عوامل با استفاده از ارزش های فازی استانداردسازی شدند. وزن عوامل نیز با روش های مختلف از جمله رتبه بندی مشخص گردید. در مرحله ی بعد تلفیق لایه ها با طراحی درخت واره در نرم _افزارILWIS انجام شد که نتیجه ی آن، نقشه ی شاخص مرکب با ارزش های فازی (از صفر تا یک) بود. در نتیجه، منطقه ی مناسب پخش سیلاب با ارزش های نزدیک تر به یک، مساحتی معادل ۵۶۲۶.۵۸ هکتار و ۷۵.۶۴ درصد از مساحت حوزه را شامل می شوند. برای ارزیابی این روش نقشه شاخص مرکب با نقشه طرح پخش سیلاب اجرا شده در منطقه قطع داده شد که این منطقه هم پوشانی مناسبی با منطقه ی اجرا شده ی طرح پخش سیلاب داشت، بنابراین کاربرد روش مزبور در تشخیص سریع و دقیق پخش سیلاب برای مناطق مشابه در کشور توصیه می گردد .

Keywords:

Key words: Spatial Multi Criteria Evaluation , Flood spreading , Site Selection , Well , water , واژه های کلیدی: ارزیابی چند معیاره مکانی , پخش سیلاب , مکان یابی , چاه , چشمه , حوزه ی آبخیز