فن شناخت و بررسی آسیب در شمشیر مفرغی - آهنی به دست آمده از کاوش های منطقه تول تالش

اثر مورد مطالعه در این پژوهش، یک شمشیر با دسته مفرغی و تیغه آهنی است که از گورستان باستانی تول، واقع در شهرستان تالش استان گیلان، کشف شده است. شئ مذکور، در تاریخ ۱۳۸۱ه‍.ش. در کاوش های علمی توسط «محمدرضا خلعتبری» به دست آمده است و مربوط به دوره عصرآهن II (اوایل هزاره اول پیش ازمیلاد) است. اثر مورد مطالعه دارای دوتکه، تیغه آهنی و دسته مفرغی است که در یک قسمت هلالی شکل به هم متصل شده اند. قسمت انتهای دسته، دارای فرمی به شکل لاله گوش است که به «فیل گوش» معروف است. قبل از قسمت فیل گوش، یک برجستگی دیده می شود. این پژوهش به کمک مطالعات کتابخانه ای و آزمایشگاهی جهت فن شناسی و آسیب شناسی یک شمشیر با دسته مفرغی و تیغه آهنی، به دست آمده از گورستان تاریخی تول تالش، انجام شد. در این راستا با هدف مطالعه فن شناسی و آسیب شناسی شئ مذکور از طریق انجام مطالعات تطبیقی و باستان شناسی به روش کتابخانه ای، انجام مطالعات فن شناسی به روش های آزمایشگاهی رادیوگرافی، متالوگرافی، مشاهدات ریزساختاری به کمک میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM-EDS) و آنالیز فازی محصولات خوردگی توسط تفرق اشعه ایکس (XRD) و همچنین شناخت روش ساخت و شناسایی انواع آسیب ها و خوردگی ها انجام شد. مطالعات تطبیقی و کتابخانه ای تعلق این اثر را به عصر آهن نشان داد؛ هم چنین آزمایش های انجام شده برروی دو قسمت دسته و تیغه نشان داد، جنس تیغه آهنی آلیاژ آهن - کربن بوده و دسته اثر از آلیاژ مفرغ با تکنیک ساخت ریخته گری و چکش کاری است؛ هم چنین اثر دارای خوردگی گالوانیکی است.

Keywords:

Bimetallic Sword , Iron Age , Galvanic corrosion , Iron , Bronze , Conservation and Restoration , Tol- e Talesh. , شمشیر مفرغی -آهنی , عصر آهن , خوردگی گالوانیکی , آهن , مرمت , حفاظت , تول تالش.