غدد آدرنال، بیماریهای و روشهای تشخیص آزمایشگاهی در دام کوچک

غدد فوق کلیه از اندامهای درون ریز مهم در بدن دامهای کوچک هستند که اختلالات مترتبط بتا عملکترد آنهتا بته دلیتل عتدم تشخیص به موقع در بیشتر موارد خسارات جبران ناپذیر و یا مرگ حیوان را به دنبال دارد. ساختار بافتی این غدد منحصر بته فترد است و بخشهای قشری و داخلی این غدد هر کدام مسئول ترشح هورمونهای مهمی در بدن دامها میباشد. بیماریهای عملکردی مهم در میان بیماریهای غدد فوق کلیه در دامهای کوچک را میتوان در دو دسته تقسیم بندی کرد. دسته اول بیماریهای ناشتی از پرکاری و افزایش بیش از حد معمول هورمونهای غدد فوق کلیه هستند که به نامهای هایپرآدرنوکورتیسیسم یا ستندرم/بیماری کوشینگ شناخته میشوند و دسته دیگر بیماریهای ناشی از کمکاری غدد فوق کلیه هستند که به نامهای هایپوآدرنوکورتیسیستم یا سندرم/بیماری آدیسون شناخته میشوند. بیماری کوشینگ در سگهای مسن و موش خرما شایع است اما به ندرت در گربتههتا رخ میدهد. پر ادراری، پرنوشی، بیحالی، شکم متسع و آویزان و مو ریختگی از جمله شایعترین علائتم بتالینی کوشتینگ هستتند. لوکوگرام استرس )شامل نوتروفیلی، لنفوپنی، ائوزنوپنی و مونوسیتوز( همراه با افزایش آلکالین فسفاتاز و کاهش وزن مخصوص ادرار ۱( مهمترین یافتههای آزمایشگاهی کوشینگ هستند که در تشخیص آن کمک کننده خواهند بتود. افتزایش نستبت / )کمتر از ۰۲۰ کورتیزول به کراتینین ادرار در سگی که علائم بالینی و آزمایشگاهی مرتبط با کوشینگ را نشان میدهد، احتمال وجتود بیمتاری را تقویت مینماید. در چنین مواردی جهت تشخیص قطعی بیماری میتوان از آزمایش سرکوب دگزامتازون با دوز پایین و یا آزمتایش خون یا آزمتایش سترکوب ACTH استفاده کرد. در صورت تشخیص قطعی کوشینگ، در مرحله بعد با اندازهگیری ACTH تحریک دگزامتازون با دوز بالا میتوان نوع کوشینگ )وابسته به هیپوفیز یا وابستته بته آدرنتال( را نیتز تعیتین نمتود. آدیستون معمتولا در ۳ ساله( و با علائم بالینی از قبیل بیحالی، ضعف، استفراغ، اسهال، درد شکمی و بیاشتهایی به دلیل - سگهای جوان تا میانسال ) ۶ کمبود گلوکوکورتیکوئیدها و برادیکاردی، میکروکاردی، کاهش فشار خون، پرادراری و پرنوشی به دلیل کمبود مینرالوکورتیکوئیدها رخ میدهد. مشاهده یافتههای آزمایشگاهی از قبیل ازتمی، کاهش وزن مخصوص ادرار، عدم وجتود لوکتوگرام استترس و بته ویتژه تغییرات الکترولیتهای خون )کاهش سدیم، افزایش پتاسم و نسبت سدیم به پتاسم خون کمتر از ۲۳ احتمتال وجتود آدیستون راتقویت میکند. در چنین مواردی با اندازهگیری غلظت کورتیزول خون و یا آزمایش تحریک ACTH میتوان وجود بیماری را تائید ACTH نمود و در مرحله بعد با اندازهگیری غلظت خون نوع آن (وابسته به هیپوفیز یا وابسته به آدرنال) را تعیین نمود.

Keywords:

غدد فوق کلیه , بیماری آدیسون , بیماری کوشینگ , تشخیص آزمایشگاهی