سهم تغییرات فراوانی و شدت بارش روزانه در روند بارش در ایران طی دوره ۱۹۶۰ تا ۲۰۰۱

برای بررسی تغییرات بلندمدت بارش سالانه، تعداد روزهای بارانی سالانه و فصلی و شدت بارش روزانه، آمار بارش روزانه دوره ۱۹۶۰ تا ۲۰۰۱ در ۳۸ ایستگاه در ایران تحلیل شده است. برای هر ایستگاه سری های بارش روزانه، بارش سالانه و فصلی محاسبه و با استفاده از روش دنباله ای، همگنی داده ها آزمون شد. سری های بارش سالانه در همه ایستگاه ها و بارش فصلی در اغلب ایستگاه ها همگن و فقط در پاره ای از ایستگاه های مناطق خشک فصل تابستان ناهمگن بود. برای بررسی وجود روند از آزمون من کندال و برای برآورد اندازه روند از روش خطی حداقل مربعات استفاده شد. اندازه روند بارش کل سالانه و فصلی برحسب درصدی از میانگین بارش سالانه و فصلی طی دوره مطالعه (۴۲ سال) ارائه شده است. روند بارش کل سالانه در ۱۰ ایستگاه و تعداد روزهای بارانی در ۲۱ ایستگاه معنی دار (حداقل در سطح اعتماد %۹۰) است. اغلب ایستگاه های واقع در منطقه غرب و شمال غرب دارای روند بارش سالانه کاهشی و بیشتر ایستگاه های واقع در نواحی جنوبی و مرکزی ایران دارای روند افزایشی اند. روند بارش فصل زمستان شبیه به روند بارش سالانه است. روند بارش فصل بهار در اغلب ایستگاه ها کاهشی و فصل پاییز افزایشی است. برای شناخت دلایل این تغییرات، به بررسی بزرگ مقیاس تغییرات توده های هوا و بررسی های محلی از راه شناسه ایستگاه ها (meta data) نیاز است. در پاره ای از ایستگاه ها سیر صعودی از روند کاهشی در بارش های خفیف به سمت روند افزایشی بارش های سنگین ملاحظه می شود که با روند افزایشی قوی و اغلب معنی دار بارش کل سالانه یا فصلی مطابقت دارد. در بعضی ایستگاه ها نیز سیر نزولی از روند افزایشی در بارش های خفیف به سمت روند کاهشی در بارش های سنگین دیده می شود که با روند کاهشی قوی و غالبا معنی دار بارش کل سالانه یا فصلی هماهنگ است.

Keywords:

روند بارش , تغییر اقلیم , بارش های سنگین