ارزیابی توان اکولوژیک به منظور توسعه شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: جزیره مینو)

امروزه بسیاری از شهرهای کشور ما با توجه به گسترش نامحدود و بدون برنامه­ی خود سبب دست­اندازی به محیط­های طبیعی و از بین­ بردن آن­ها شده­اند و در هر دوره زمانی و یا در هر مکانی که ایجاد گردیده­اند در پیامد استقرار خود مشکلاتی را نیز در محیط زیست ایجاد­ نموده­اند. اصولا ایجاد شهرهای جدید به منظور پاسخ­گویی به نیازهایی هم­چون جذب سرریز جمعیتی، تامین مسکن و بسیاری از عوامل دیگر بوده و به خاستگاه آن­ها در فرآیند توسعه از دیدگاه برنامه­ریزی و طرح­ریزی محیطی توجهی نگردیده است. جزیره مینو در جنوب خرمشهر در '۱۲ o۴۸ الی '۱۵ o۴۸ طول شرقی و '۱۹ o۳۰ الی '۲۲ o۳۰ عرض شمالی در استان خوزستان قرار دارد. جهت شناخت پتانسیل­های توسعه شهری در جزیره مینو از روش تجزیه و تحلیل سیستمی و مدل اکولوژیکی مخدوم و ابزار GIS استفاده شده است. در قالب این فرآیند، ابتدا منابع محیط­زیستی منطقه شناسایی گردید. داده­های رقومی و به همراه دیگر داده­های توصیفی برای ایجاد پایگاه داده­ها، به سامانه Arc GIS داده شد. با تلفیق و روی­هم­گذاری لایه­های اطلاعاتی، در سامانه Arc GIS نقشه یگان­های اکولوژیکی منطقه به همراه جدول ویژگی­های واحد، ایجاد و نسبت به امکان­سنجی منطقه اقدام و مناطق مستعد برای توسعه شهری مشخص گردید. نتیجه بررسی نشان می­دهد که با در نظر گرفتن تمامی پارامترهای اکولوژیکی مدل مخدوم، ۸۵% منطقه از نظر توسعه شهری دارای توان مناسب درجه دو و ۱۴% منطقه توان نامناسب دارند. پیشنهاد می شود در برنامه­ریزی راهبردی توسعه شهری، اهداف کالبدی با اهداف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تلفیق شده و هماهنگ و همسو پیش رود. در این راستا محور اصلی برنامه­ریزی شهری در جزیره مینو با اولویت­بندی ارتقای ساختار کالبدی و رفاه اجتماعی با توجه به توسعه پایدار محیط زیست و در نهایت تولید ثروت بایستی صورت پذیرد.

Keywords:

ارزیابی توان , توسعه شهری , جزیره مینو , GIS