جهان بینی سلطه گرای مدرنیته و ارتباط آن با بحرانهای محیطزیستی در جهان

در جهان بینی اسلامی، کل انسان ها و طبیعت، با هم بخشی از کل نظام عالم را تشکیل میدهند. درحالی که در فرهنگهای غربی، فقط انسانها دارای ارزش ذاتی می باشند و طبیعت فقط به منزله یک ارزش ابزاری و به عنوان منبع فایده بخش مورد استفاده انسان قرار گرفت. به باور بوم محوری سیاسی، مسایل محیطی زمانی حل میشوند که تحولات بنیادی در ایدئولوژی سرمایهداری صورت میگیرد و یک مردم سالاری واقعی حاکمیت یابد. در این راستا آرن ناییس معتقد است رعایت سنتهای اخلاقی و مذهبی شرق، میتواند ما را در حفاظت محیطزیست یاری کند و اینکه در جهان هستی، همه موجودات زنده، جهت زندگی، رشد و شکوفایی، باید از حقوق و ارزشهای برابر برخوردار گردند و هیچ فردی نجات نمی یابد مگر آنکه همه ما نجات یابیم. انسانها از اجزای طبیعت هستند نه بیرون از آن و یا فوق طبیعت. یافتههای پژوهش نشان میدهد که نوع انسانشناسی و جهان شناسی غیرالهی و نگرش و طرز تلقی مبتنی بر نگاه اومانیستی و مبتنی بر حرص و طمع سبب ساز بسیاری از فجایع و بحرانهای محیطزیستی است. از این رو، اصلاح نگرشها، باورها و طرز تلقی انسان ها از انسان و محیطزیست وی در چارچوب نگاه سیستمی دین اسلام میتواند بسیاری از معضلات و ناامنیهای محیطزیستی، سیاسی و اجتماعی را رفع نماید. این پژوهش ضمن بررسی زمینه های فکری و فرهنگی تخریب محیطزیست در بستر مدرنیته و نیز تبیین دیدگاههای فرهنگی، مذهبی و آثار آن ها براکولوژی و محیط زیست جهانی، به دنبال تبیین و تدوین الگوی محیطزیستی اسلامی برای حفظ و تعادل محیط زیست جهانی و منطقه ای می باشد. این مقاله اساسا بحثی نظری و بنیادی است و از رویکرد رئالیسم اسلامی و معناشناسی ساختارگرا  در انجام این پژوهش بهره جسته است..

Keywords:

محیط زیست , اسلام , مدرنیته , جهان بینی , نگرش