کاربرد همزمان سرکه چوب و تلقیح با قارچ های میکوریزا آرباسکولار جنس Glomus بر رشد، عملکرد و ترکیب اسیدهای چرب بالنگوی شهری در خاک های فقیر

استفاده از کودهای زیستی و تغذیه متعادل گیاه به­عنوان مهم­ترین عوامل حاصلخیز­کننده خاک از اولویت­های سیستم­های کشاورزی پایدار است. به­منظور ارزیابی کاربرد همزمان سرکه چوب و تلقیح با قارچ­های میکوریزا آرباسکولار بر رشد و عملکرد گیاه دارویی بالنگوی شهری در    خاک­های فقیر آزمایشی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کاملا تصادفی در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ اجرا شد. در این آزمایش فاکتور اول شامل سرکه چوب با سه سطح (عدم کاربرد، کاربرد دو و چهار لیتر در هکتار) و فاکتور دوم تلقیح با قارچ میکوریزا آربوسکولار جنس Glomus  (عدم تلقیح، تلقیح بذر با قارچ و تلقیح بذر + خاک با قارچ) در سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که صفات ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، زیست­توده، عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد روغن و عملکرد روغن به­طور معنی­داری تحت تاثیر برهمکنش سرکه چوب و تلقیح با قارچ میکوریزا قرار گرفتند. بیشترین میزان عملکرد دانه (۲۰۳۸ کیلوگرم در هکتار) در کاربرد ۲ لیتر در هکتار سرکه چوب تلقیح بذر با قارچ میکوریزا، درصد روغن (۱۱/۲۵ درصد) و عملکرد روغن (۹۵/۴۸۷ کیلوگرم در هکتار) با کاربرد ۴ لیتر در هکتار سرکه چوب و تلقیح بذر با قارچ میکوریزا مشاهده شد. اسیدهای چرب پالمیتیک، لینولنیک، اولئیک، لینولئیک، پالمیتولئیک و استئاریک به­طور معنی­داری تحت تاثیر کاربرد سرکه چوب و تلقیح با قارچ میکوریزا قرار گرفتند. در بین اسید­های چرب مورد بررسی فقط اسید لینولنیک با کاربرد سرکه چوب و تلقیح با قارچ میکوریزا افزایش یافت، به­طوریکه همه سطوح تیمارهای سرکه چوب، تلقیح بذر و تلقیح بذر + خاک با قارچ توانست میزان اسید لینولنیک را در مقایسه با تیمار عدم تلقیح افزایش دهد. به­طورکلی، می­توان نتیجه گرفت که برای حصول عملکرد دانه و روغن بالای گیاه دارویی بالنگوی شهری در خاک­های فقیر، کاربرد همزمان سرکه چوب به میزان ۲ لیتر در هکتار و تلقیح بذر و خاک با قارچ میکوریزا تیمار مطلوبی به­شمار می­رود.

Keywords:

Fertility , Biological fertilizers , Oil percentage , Organic fertilizers , حاصلخیزی , کودهای زیستی , درصد روغن , کودهای آلی