مفهوم و جایگاه پیوستگی جسم در نظریه ماده - صورت گرایی ابن سینا

در نظام فلسفی ابن سینا تبیین ماهیت اجسام مادی مبتنی بر مبانی ای از جمله پیوستگی است. این مبانی گام هایی برای رسیدن به نظریه مختار ابن سینا در باب حقیقت اجسام هستند. یعنی نظریه ماده صورت گرایی . گاه تصور این است که مفهوم پیوستگی جسم نزد ابن سینا صرفا امری تجربی انگاشته شده است. به علت همین طرز تلقی (یعنی ارجاع اثبات پیوستگی به حس و تجربه) و نیز تواتر و تکرار آن، گاه از منظر علم اشکالاتی نیز متوجه ابن سینا شده است. باور ناصحیح این است که وقتی از ابن سینا پرسیده شود جسم پیوسته است یا گسسته، پاسخ مبتنی بر حواس، پیوستگی است. آن گاه بر پایه چنین پاسخی با طرح دستاوردهای علم جدید به ابن سینا انتقاداتی وارد می شود. در این مقاله به بررسی و تبیین و تحلیل پیوستگی به عنوان یکی از مبانی نظریه ماده صورت گرایی ابن سینا خواهیم پرداخت. پرسش صریح این است که پیوستگی چه نسبتی با تبیین ماهیت جسم دارد؟ به عبارت بهتر، پیوستگی به عنوان یکی از مبانی نظریه ماده صورت گرایی چگونه به ابن سینا برای اثبات تئوری ماده صورت گرایی اش یاری می رساند؟ ضمن این بررسی نشان داده خواهد شد که خود ابن سینا هم قائل به این نیست که پیوستگی بر مبنای شهود حسی و تجربی قابل پذیرش است. دستاورد این پژوهش، بررسی و تحلیل نسبت شبکه ای از مفاهیم مرتبط با مفهوم پیوستگی است که در تبیین حقیقت جسم مدخلیت دارند. به این ترتیب، در این مقاله ضمن حل و فصل دغدغه های مطرح شده، با بهره از مباحث ابن سینا درباره مفهوم پیوستگی و مفاهیم مرتبط با آن از جمله قابلیت انقسام پذیری و نوع انقسام پذیری و نسبت پیوستگی و انقسام پذیری و ... تلاش شده خوانش و تحلیلی منسجم از کلام ایشان ارائه شود.

Keywords:

ابن سینا , جسم , پیوستگی , انقسام پذیری