تحلیل ویژگی های مضمونی و ساختاری نقاشی های مشهدی آقاجان لاهیجانی در بقعه آقا سیدعلی (متعلق محله-لاهیجان)

دیوارنگاره های بقاع متبرکه در استان گیلان مجموعه ای مصور از تاریخ و روایات مذهبی شیعیان است. این نقاشی ها که غالبا در ارتباط با واقعه عاشورا بوده و توسط نقاشان محلی و گمنام نقاشی شده اند، حاوی ارزش های تجسمی و بصری فراوانی در حوزه هنر ایرانی- اسلامی هستند. هدف این مقاله، شناخت ویژگی های مضمونی و ساختاری نقاشی های مشهدی آقاجان لاهیجانی در بقعه آقا سیدعلی واقع در روستای «متعلق محله» و مطالعه و بررسی رابطه میان داستان ها با نقاشی ها در این مکان مذهبی است. سوال این است که ویژگی های مضمونی و ساختاری نقاشی های بقعه مذکور، چیست؟ یافته های این پژوهش که از نوع کیفی و به روش توصیفی- تحلیلی انجام شد، نشان می دهد که یکی از ویژگی های بارز نقاشی های این بقعه، بیان صریح و بی واسطه هنرمند در نمایش مضامین مذهبی و عامیانه است. در واقع او روایات را آن گونه که مردم کوچه و بازار می اندیشیدند به تصویر کشیده و با ایجاد هماهنگی میان مضمون و ساختار نقاشی، میان مخاطبان و اثر هنری، اشکالی از ارتباط دینی و عاطفی پدید می آورد. وفاداری به سطح دو بعدی همچون نگارگری، خصوصیات قراردادی چهره ها و عناصر تصویری، هماهنگی رنگی با استفاده از چند رنگ، از ویژگی های ساختاری آثار اوست. همچنین شرح داستان مذهبی، توام با احساس فردی نقاش، ایمان و تخیل و همچنین نشان دادن موضع قدرت و پیروزی قهرمانان مذهبی، همچون شاهان از پیش پیروز، علی رغم اینکه آنها به شهادت خواهند رسید، از ویژگی های مضمونی آثار اوست.

Keywords:

بقاع گیلان , دیوارنگاره های مذهبی , بقعه آقا سیدعلی , مشهدی آقاجان لاهیجانی , نقاشی عامیانه