ارزیابی شاخص های انتخاب غیر مستقیم برای بهبود عملکرد ژنوتیپ های تریتیکاله تحت شرایط تنش خشکی

جهت بررسی لاین های تریتیکاله با بهره وری مناسب در شرایط نرمال و تنش خشکی با استفاده از صفات عملکرد و اجزای عملکرد و نحوه محاسبه ضرایب شاخص انتخاب همزمان اسمیت-هیزل است آزمایش های مزرعه ای جداگانه در سه سال زارعی از ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۶ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز با ۵۶ ژنوتیپ و دو رقم تریتیکاله در دو شرایط نرمال و تنش خشکی انجام شد. در این مطالعه میزان وراثت پذیری عمومی، تنوع و همبستگی ژنتیکی صفات عملکرد و اجزای عملکرد محاسبه شد. وراثت پذیری اجزای عملکرد نشان داد که برای ایجاد ارقام با عملکرد بالا می توان از عملکرد دانه و صفاتی نظیر تعداد پنجه با وراثت پذیری بالا بهره جست. صفات با اثر گذاری بالا روی عملکرد شامل تعداد روز تا گلدهی و عملکرد کاه با همبستگی منفی و طول برگ پرچم و عملکرد زیست توده با همبستگی مثبت در شرایط نرمال بود. به نظر می رسد در شرایط نرمال به دلیل اختصاص منابع به رشد اندام هوایی، افزایش میزان عملکرد کاه دارای اثر منفی روی شاخص انتخاب هم زمان و در نتیجه کاهش عمکرد ژنوتیپ های تریتیکاله دارد. در شرایط تنش خشکی نیز صفات وزن سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله و تعداد دانه در سنبله دارای اثر مثبت روی عملکرد بودند. بر اساس این پژوهش می توان از شاخص انتخاب جهت تشخیص ژنوتیپ های برتر با استفاده همزمان از چندین صفت در برنامه های به نژادی سود جست. همچنین در شرایط نرمال ژنوتیپ های ۵۳، ۴۸، ۳۲، ۲۹ و ۳۹ و در شرایط تنش ژنوتیپ های ۳۶، ۳۸، ۳۹، ۴۸ و ۵۰ به عنوان ژنوتیپ های برتر شناسایی شدند.

Keywords:

شاخص اسمیت-هیزل , انتخاب همزمان , اثرمستقیم , وراثت پذیری , تنش خشکی