بررسی توزیع ترکیبات، دسترسی زیستی و ارزیابی ریسک اکولوژیکی فلزات سنگین در رسوبات ساحلی جزیره قشم (هرمزگان)

به منظور تعیین غلظت کل و غلظت جزئی فلزات مس، سرب، نیکل، کادمیوم و آهن، نمونه های رسوب از هشت ایستگاه واقع در نیمه شمالی جزیره قشم در بهمن ماه سال ۱۳۹۷، مورد سنجش قرار گرفتند. جهت تعیین غلظت کل، از ترکیب اسید نیتریک و اسید پرکلریک و آنالیز غلظت جزئی بخشهای مختلف ژئوشیمیایی رسوب از روش استخراج متوالی استفاده شد. فاکتور آلودگی (CF)، شاخص های بار آلودگی (PLI)، فاکتور غنا (EF) و زمین انباشت شیمیایی (Igeo)، کد ارزیابی ریسک (RAC) و پتانسیل ریسک اکولوژیکی (PER) به منظور تعیین ریسک اکولوژیکی محاسبه گردید. نتایج حاکی از آن است که غلظت عناصر به ترتیب آهن> نیکل>سرب > مس>کادمیوم می باشند. نتایج حاصل از استخراج متوالی نشان داد که در میان فلزات، کادمیوم و مس (۹۸/۲۵% و ۴۰/۲۱%) بالاترین دسترسی زیستی را داشتند. قسمت اعظم فلزات در بخش اکسیدهای فلزی قابل احیا (F۳) و باقی مانده (F۵) قرار دارند. بر طبق RAC، در بین تمامی فلزات مورد سنجش، تنها مس و کادمیوم در یکی از ایستگاه ها دارای ریسک بالا تشخیص داده شد و در مورد سایر ایستگاه ها و سایر فلزات نتایج حاکی از ریسک کم، متوسط یا بدون ریسک بود. در نهایت می توان گفت نتایج شاخص های مختلف، نشان دهنده آلودگی کم تا متوسط از نظر فلزات مطالعه شده در منطقه می باشد.

Keywords:

Pollution , Sediment , Bioavailability , Sequential extraction , Persian Gulf , Partial concentration , آلودگی , استخراج متوالی , دسترسی زیستی , خلیج فارس , رسوب