اثر عوامل محیطی بر گسترش و برخی خصوصیات کمی بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) در استان فارس

در این تحقیق ابتدا منطقه پراکنش گونه بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) در استان فارس بر روی نقشه توپوگرافی مشخص گردید و سپس دامنه ارتفاعی پراکنش بلوط ایرانی تعیین شد. در سه دامنه ارتفاعی ۱۰۰۰ تا۱۵۰۰، ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ و بالاتر از ۲۰۰۰ متر بالاتر از سطح دریا و با توجه به متغیرهایی مانند جهات جغرافیایی، شکل زمین و طبقات ارتفاعی و تکرار منطقه، تعداد ۵۲ قطعه نمونه ۵۰۰ مترمربعی به صورت انتخابی مشخص و کلیه اطلاعات موردنیاز شامل نوع گونه، قطر برابرسینه، مبدا (دانه زاد یا شاخه زاد)، وضعیت تاج، ارتفاع تنه، ارتفاع درخت، طبقه سنی، تعداد جست، طول و عرض جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، تیپ یا جامعه جنگلی، گونه های همراه و درصد تاج پوشش برداشت و در فرم های مخصوص ثبت گردید. در تعدادی از قطعات نمونه نیز پروفیل خاک حفر شد. براساس اطلاعات بدست آمده، بلوط ایرانی در استان فارس در کلیه جهت های جغرافیایی و شکلهای زمین از حداقل ارتفاع ۱۰۵۰ متر تا حداکثر ۲۵۵۰ متر ارتفاع از سطح دریا گسترش یافته است. اسیدیته رویشگاه های این گونه بین ۵/۷ تا ۱/۸ و بافت خاک از نوع رسی، لومی- رسی و لومی می باشد. مهمترین عامل محدود کننده در خاک رویشگاه های مورد مطالعه، بافت خاک و مواد آلی می باشد، در حالی که رطوبت اشباع نیز عامل مهمی در حضور این گونه است. از نظر تعداد پایه ها، دامنه های واقع در جهت شرق بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده، اما از نظر متغیرهای رویشی مانند قطر برابرسینه و سطح تاج، بیشترین مقدار مربوط به نواحی مسطح و کم شیب می باشد. در محدوده گسترش این گونه متوسط سطح تاج هر درخت در بخش دانه زاد ۶۱/۱۶ و در بخش شاخه زاد ۷۱/۱۵ مترمربع، متوسط قطر برابرسینه ۲/۲۰ سانتی متر و تعداد جست شاخه زادها به طور متوسط ۹/۵ برآورد شده است. ارتفاع متوسط درختان دانه زاد ۱/۶ و در شاخه زادها ۵۹/۵ متر می باشد.

Keywords:

Quercus brantii , elevation , aspect , land form , crown cover , DBH , Farsprovince