مسئله روش در خوانش آثار افلاطون

برخلاف سقراط که در طول عمرش هیچ ننوشت و به تعالیم شفاهی بسنده کرد، افلاطون با نگارش مجموعه آثاری با موضوعات مختلف، جزء بزرگ ترین نویسندگان و ادیبان به شمار می رود. افلاطون در طول حیات خود پیوسته در حال نوشتن بود و تنها مرگ، قلم از دست او گرفت. حاصل این دوران دراز نویسندگی، مجموعه آثاری است با موضوعات و عناوین مختلف از تعریف فضایل اخلاقی چون دین داری و شجاعت و خویشتن داری گرفته تا بحث های فلسفی درباره عالم و نفس و ایده و دیدگاه های سیاسی درباره شهر، قانون و حکومت. درباره هر یک از این موضوعات نیز افلاطون در طول حیات خود چندین اثر را با عناوین مختلف نوشته است که زمان نگارش و ترتیب آنها نیز به طور دقیق مشخص نیست. به طور نمونه او درباره سیاست و اداره شهر هم «جمهور» و هم «سیاست مدار» و «قوانین» را نوشته است. مجموعه این آثار متنوع با موضوعات مختلف، خوانش و فهم آنها را از جهاتی با مشکلات و دشواری هایی روبه رو ساخته است که همین دشواری منجر به سوءبرداشت هایی از تفکر افلاطون شده است. راه پرهیز از چنین سوءفهم هایی در گرو دانستن چگونگی مواجهه با این متون کلاسیک و ملزومات خوانش آن است. با توجه به تفاوتی که در روش خوانش و مواجهه با متن و موضوع در دوره کلاسیک با موضوعات و مسائل امروزی وجود دارد، این مقاله تلاش می نماید تا پیش از بحث در اندیشه و تفکر افلاطون، مسئله چگونگی مواجهه و خوانش آثار او را مورد توجه قرار دهد، تا از این دریچه با بررسی سبک و شیوه نویسندگی افلاطون، پیچیدگی و چندسویگی متن او، فضای نمایشی شهرهای یونان، کاربرد اسطوره و تمثیل و تاثیر فضای سیاسی - اجتماعی، راهی بر خوانش آثار او ارائه نماید. ملزومات چنین خوانشی نشان می دهد که در فهم آثار افلاطون بیش از آنکه پنهان نگاری اشتراوس قابل استفاده باشد، می تواند مواجهه پرسشگرانه و هرمنوتیکی با متن به کار آید.

Keywords:

افلاطون پولیس محوری تمثیل مواجهه هرمنوتیکی گادامر