بررسی میزان موفقیت Picea abies در جنگلکاری های استان گیلان

گونه نوئل Picea abies (L) Karst قلمرو نسبتا وسیعی را در جهان به خود اختصاص داده و در برنامه های جنگل کاری بسیاری از کشورهای جهان قرار گرفته است. ریشه دوانی متراکم و سطحی و حساسیت به باد و برف از ویژگی های این گونه می باشد و در رویشگاه های طبیعی خود با رشد قابل توجه (۴۰ متر ارتفاع و ۱ تا ۱/۵ متر قطر) گزارش شده است. این گونه در دهه ۱۳۴۰ وارد ایران شد و در دهه ۱۳۵۰ در برنامه جنگل کاری گیلان قرار گرفت. در این تحقیق به منظور ارزیابی و بررسی میزان موفقیت این گونه، سطحی معادل ۱۰/۸ هکتار (۲۷ ساله) در سه منطقه اروستون، پیسه سون و ریک ۱/۲ هکتار جنگل کاری (۱۷ ساله) در منطقه شن رود سیاهکل با فواصل کشت ۲×۲ متر با آماربرداری صددرصد مورد بررسی و تحقیق قرار گرفت. در این بررسی آزمایش خاک شناسی به منظور تاثیر احتمالی گونه در خاک با حفر پروفیل داخل و خارج توده انجام و داده های حاصل با هم مقایسه گردید. بررسی آفات و امراض، بررسی خواص مکانیکی چوب (وزن مخصوص و طول الیاف) بررسی عوامل کمی نظیر درصد زنده مانی، تعداد در هکتار، قطر متوسط رویش قطری سالانه، ارتفاع متوسط، رویش ارتفاعی سالانه، ارتفاع غالب، تعداد طبقات قطری در هکتار، رویش حجمی سالانه، موجودی سرپا در هکتار، سطح مقطع در هکتار، نسبت (h/d) جدول یک عامله (تاریف)، ضریب شکل (F) رابطه مولفه های کمی (رابطه قطر ارتفاع و قطر حجم) و همچنین وضعیت کیفی توده ها (زاویه شاخه دوانی، وضعیت هرس طبیعی و وضعیت تنه) از دیگر مولفه هایی بودند که مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان می دهند که این گونه در یک دوره ۲۷ ساله تاثیر چندانی روی اسیدیته خاک نداشته و از نظر آلودگی به آفات وامراض نیز حساسیت نشان نداده است. همچنین از حیث خواص مکانیکی چوب، استاندارد و طول الیاف و وزن مخصوص آن به ترتیب ۲/۸۹، ۰/۳۶ می باشد. نتایج به دست آمده از عوامل کمی نشان می دهد که این گونه در منطقه اروستون با درصد زنده مانی ۷۰%، سطح مقطع در هکتار ۳۷ متر مربع، موجودی در هکتار ۳۰۱/۲۵ متر مکعب، رویش حجمی در هکتار ۱۱/۱ متر مکعب، شرایط بهتری نسبت به سایر مناطق مورد مطالعه داشته و سه منطقه دیگر نیز در وضعیت مناسب و نسبتا مطلوبی قرار دارند. هر چهار منطقه از نظر طبیعی بودن دارای منحنی های طبیعی بودند که آزمون پروبیوت انجام شده این وضعیت را تایید نمود. وضعیت های کیفی در هر چهار منطقه تقریبا مشابه، ولی درصد چندشاخگی در منطقه اروستون نسبت به مناطق دیگر بیشتر بوده است. مقایسه نتایج به دست آمده با رویشگاه های داخل و خارج کشور (مبدا اصلی این گونه) نشان می دهد که از نظر ارتفاع غالب و موجودی در هکتار (در سن مطالعه شده) با حاصلخیزترین رویشگاه های اروپایی رقابت نزدیک داشته که حکایت از پذیرفته شدن در شرایط اقلیمی منطقه در یک دوره نسبتا میان مدت (۲۷ ساله) دارد. پس می توان گفت که شرایط آب و هوایی منطقه تا این تاریخ برای گونه نوئل مناسب بوده است.

Keywords:

Norway spruce , Growth , afforestation , Guilan