نقد کتاب فلور ایران: تیره نعنا (Lamiaceae)

فلور ایران شماره ۷۶: تیره نعنا (Lamiaceae) توسط سرکار خانم دکتر زیبا جم­زاد، استاد پژوهش موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، در یک جلد مشتمل بر ۱۰۶۶ صفحه تالیف و در سال ۱۳۹۱ منتشر شده است. این اثر وزین حاصل یک ربع قرن پژوهش ایشان درخصوص تاکسونومی این تیره در ایران است (Jamzad, ۲۰۱۳). این کتاب، بزرگ­ترین جلد فلور ایران است که تاکنون به چاپ رسیده و همچنین بزرگ­ترین تیره­ای است که تاکنون در یک جلد چاپ شده است (برخی از تیره­های بزرگ دیگر به بخش های کوچک­تر تقیسم شده و در چند جلد منتشر شده­اند یا در حال انتشار هستند). با توجه به تعداد صفحات، این جلد یک اثر استثنایی نسبت به همه جلدهائی است که تاکنون به چاپ رسیده اند. در این اثر (همانند سایر مجدات فلور ایران؛ اسدی ۱۳۶۷) نام علمی و فارسی تیره، منابع علمی به­ترتیب تقدم زمان انتشار، شرح کاملی از ویژگی­های ریختی تیره و نام نویسنده (به لاتین و فارسی) ارائه شده است. سرده­های (جنس­ها) این تیره در قالب ۵ زیرتیره براساس یافته­های تبارزایی مولکولی (Cantino et al., ۱۹۹۲; Harley et al., ۲۰۰۴) ارائه شدند. نکته قابل ذکر انتقال سرده Vitex از تیره Verbenaceae به Lamiaceae تحت زیرتیره Viticoideae با توجه به مطالعات تبارزایی مولکولی است. در این اثر گیاهان تیره مذکور در ایران شامل ۴۶ سرده، ۴۰۶ گونه و ۹۷ آرایه فروگونه­ای می­باشند. بررسی دقیق گیاهان تیره با مطالعه نمونه­های مو جود در هر باریوم­های ایران و هرباریوم های مهم دنیا و مطالعات صحرایی انجام شده است.