خاورمیانه، بحران آب و راهبرد مناسب برای ایران

در سال های اخیر، نتایج مدیریت ناپایدار سرزمین، وقوع پدیده تغییر اقلیم و تخریب های ناشی از فعالیت های نظامی، منجر به بروز انواع بحران های محیط زیستی در منطقه خاورمیانه شده است. در ایران، دریاچه ها و تالاب ها خشک شده اند، رودخانه های دائمی به رودخانه های فصلی تبدیل یا به کلی خشک شده اند، از چشمه سارها در مناطق کوهستانی اثری نمانده است، در بیشتر نقاط ایران چاه ها جابه جا می شوند، یا کف شکنی آنها عملیات دائمی و روزمره محسوب می شود، آبگیرهای کوچک و بزرگ که پیش از این نگین زینت این سرزمین بودند، به کانون ریزگرد بدل شده اند، زوال اکوسیستم ها در قالب خشکیدگی بلوط در غرب، حذف شمشاد در شمال، نبود زادآوری گون ها و درمنه ها و ظهور انواع بیماری ها و آفات روی داده است، همه این موارد نشانه همگرایی و هم افزایی مدیریت ناپایدارآب با تغییر اقلیم در این منطقه به ویژه در ایران است. به دنبال این تحولات محیط زیستی، با مهاجرت ها از نوع توده ای، خرید خانه در ترکیه، حرکت به سمت شمال ایران و سکونت در آن منطقه، افزایش خروج نخبگان و تحصیل کرده ها از کشور، به تدریج پیامدهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و درنهایت امنیتی ظاهر می شوند. البته این تصویر تحولات محیط زیستی در داخل کشور است، در مقیاس منطقه ای، کشور ترکیه از خلا ایجاد شده ناشی از جنگ های مختلف در عراق، سوریه و یمن و انواع مناقشات سیاسی، نظامی و امنیتی، استفاده کرده و هم سو با اجرا و توسعه پروژه های کنترل آب و احداث انواع سدها بدون توجه به تعهدات محیط زیستی بین المللی و همسایگی اش در دو دهه اخیر، اقدامات گسترده ای را انجام داده است، کشورهای سوریه، عراق و ایران قربانی اقدامات این کشور هستند، این اقدامات زمینه ویرانی و نابودی تدریجی دو کشور سوریه و عراق را، که زمانی مهد تمدن های بزرگی بودند، فراهم خواهد کرد، همچنین آثار این اقدامات با ایجاد کانون های دائمی ریزگرد در این دو کشور به خوبی نمایان شده است، متاسفانه حرکت ریزگردها در کانون های یادشده به دلیل جهت وزش بادهای غربی، به سمت ایران است. بی شک، در آینده ای نه چندان دور، ترکیه نیز از پیامدهای ناشی از اقدامات خود بی بهره نخواهد ماند، این منطقه آبستن حوادث بزرگی چون جنگ آب، حرکت عظیم مهاجرین و شروع مناقشات جدید در مرز های جنوبی خود خواهد بود، این پیامدها ناشی از سیاست های خودخواهانه ترکیه، دست اندازی و حرکت های استعماری قدرت های بزرگ و بی کفایتی مسئولان کشورهای سوریه و عراق است، که خود را بدون توجه به خواسته های به حق ملت، درگیر مناقشات داخلی و منطقه ای کرده اند.