نقش دیکتاتورها در فروپاشی مکاتب

مکاتب در جوامع مختلف از بنیان تفکر اجتماعی نشات می گیرند. نقش رهبران نیز در وهله اول قرین کردن فعالیتشان با عناصر مکاتب اجتماعی است. این اثبات تعلق خاطر به مکاتب می تواند از جایگزینی عقلانیت رهبران به جای مکاتب اجتماعی ممانعت به عمل آورد. اما در برخی جوامعی که به مکاتب مردمی مجهزند نوعی شکاف مفهومی بین رهبران و مکاتب اجتماعی پدید می آید، که نوعی یکه سالاری ایجاد کرده و رهبران را به سمت دیکتاتوری و سرانجام فروپاشی یا انقلاب سوق می دهد. در نتیجه این عقلانیت رهبران است که سوار بر مکاتب می شود. در این مقاله تلاش خواهیم کرد چرایی تبدیل شدن رهبران مردمی به دیکتاتورهایی که از اصول مکتبی عدول کرده اند را مورد واکاوی قرار دهیم. بر این اساس فرضیه مقاله این گونه عنوان می شود که رهبران رفته رفته عقلانیت فردی خود را به عناصر مکتبی رایج در جامعه می افزایند و بر مبنای مدل فکری خود حکومت می کنند. که این عاملی برای دور شدن مردم از ایدئولوژی مطلوب جامعه شان است که نتیجه آن شکست مکاتب و فروپاشی آنان است. دامنه پژوهش این مقاله فروپاشی شوروی سابق با مکتب کمونیسم و فروپاشی حکومت پهلوی دوم با مکتب اسلام را در می گیرد