تحلیل و ارزیابی تعدادی از کتاب های درسی دوره ابتدایی از نظر میزان توجه به آموزش مهارت های زندگی با تاکید بر مهارت های ارتباطی و مقابله ای سازگارانه

این پژوهش با هدف، تحلیل محتوای کتاب های آموزش قرآن، ریاضی، هدیه های آسمانی، مطالعات اجتماعی، تفکر و پژوهش و کار و فناوری دورهابتدایی سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸، بر اساس مهارت های ارتباطی و مقابله ای سازگارانه، با روش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا انجام شد. ابزار اندازه گیری، چک لیست محقق ساخته بوده که روایی آن با استفاده از نظر صاحب نظران و پایایی با روش اسکات (۵/۸۹) و تکنیک تکرارپذیری، بررسی و تایید شد. چارچوب مفهومی در قالب ۴ مولفه و ۲۰ شاخص طراحی شد. داده های حاصل از تحلیل محتوا با استفاده از مراحل سه گانه آنتروپی شانون تحلیل شد. در کلیه صفحات کتاب های بررسی شده ۷۸۴ بار به موضوع مهارت های زندگی پرداخته شده که از این تعداد، بیشترین توجه (۳۶ درصد) مربوط به مهارت «برقراری روابط بین فردی سازگارانه» و کمترین توجه (۵/۱۷ درصد) مربوط به مهارت «مقابله با استرس ها» است. سپس، ۵/۲۶ درصد به مهارت «برقراری ارتباط موثر با دیگران» و ۲۰ درصد به مهارت «مقابله با هیجان ها» توجه شده است. بیشترین ضریب اهمیت مربوط به «برقراری ارتباط موثر با دیگران» (۱۷۳۹/۰) و کمترین ضریب اهمیت «مقابله با استرس ها» (۱۴۶۵/۰) است. مهارت «مقابله با هیجان ها» با ضریب (۱۵۷۷%) در اولویت دوم و «برقراری روابط بین فردی سازگارانه» با ضریب ۱۴۹۵/۰ در اولویت سوم قرار دارد. کتاب «آموزش قرآن» در مجموع شش پایه، ۲۰۸ بار، «ریاضی» ۱۶۰ مرتبه، «هدیه های آسمانی» ۱۸۳ بار و «مطالعات اجتماعی» در مجموع چهار پایه، ۱۷۴ بار به آموزش این مهارت ها پرداخته است. با توجه به یافته ها نتیجه گرفته می شود که در کتاب های اشاره شده، باید توجه بیشتری به مهارت های مقابله با استرس ها و هیجان ها شود.

Keywords:

تحلیل محتوا , کتاب های درسی دوره ابتدایی , مهارت های ارتباطی , مهارت های مقابله ای سازگارانه