بررسی تاثیر تغییرات زمانی و مکانی بر طراحی شبکه پایش پیزومتری آب زیرزمینی با استفاده از آنالیز مولفه های اصلی (PCA)

شناسایی تعداد چاه ها در تخمین سطح آب زیرزمینی به لحاظ کاهش هزینه نگه‎داری و صرفه‎جویی در هزینه برداشت اطلاعات، گامی مهم می‎باشد. آنالیز مولفههای اصلی (PCA) یکی از ویژگی‎های کاهش داده میباشد که در شناسایی دادههای کم اهمیت، نقش بسزایی دارد. در این پژوهش، میانگین سالانه سطح آب زیرزمینی ۵۱ چاه بهرهبرداری دشت نیشابور با طول آماری ۱۰ ساله (۱۳۹۸-۱۳۸۹) با استفاده از تکنیک آماری آنالیز مولفه‎های اصلی مورد بررسی قرار گرفت تا چاه‎های موثر در تعیین تراز سطح آب زیرزمینی این دشت مشخص گردد. با انجام آنالیز مولفه‎های اصلی، اهمیت نسبی هر چاه بین صفر (برای چاه غیر موثر) تا ۱ (برای چاه کاملا موثر) محاسبه شد. نتایج نشان داد که از بین ۵۱ چاه موجود در منطقه مورد مطالعه، ۲۷ چاه به عنوان چاه موثر و بقیه چاهها به عنوان چاه‎های کم اهمیت شناخته می‎شوند. یعنی با حذف ۲۴ حلقه چاه کم اهمیت، خطای برآورد سطح آب زیرزمینی منطقه مورد مطالعه ۲۶ درصد نسبت به حالتی که از همه چاه‎ها استفاده می‎گردد، افزایش مییابد. هم چنین جهت در نظر گرفتن عامل زمان در تغییرات این روش در دو دوره زمانی ۵ ساله انجام شد. نتایج نشان داد که در دوره زمانی ۵ ساله اول (۱۳۹۳-۱۳۸۹) ۴۲ چاه به عنوان چاه بااهمیت انتخاب شدند که در دوره زمانی ۵ سال بعد (۱۳۹۸-۱۳۹۴) این تعداد به ۳۵ چاه تقلیل پیدا کرد.

Keywords:

آب زیرزمینی , دشت نیشابور , چاه موثر , آنالیز مولفه&rlm , های اصلی