بررسی عوامل مرتبط با کاهش مصرف نمک در زنان جنوب ایران: کاربردی از مدل فرانظری

مقدمه: کاهش نمک دریافتی جمعیت یکی از ساده­ترین، موثرترین و مقرون به صرفه­ترین راه­ها برای کاهش بار بیماری­های قلبی-عروقی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مرتبط با کاهش مصرف نمک با استفاده از مدل فرانظری در زنان جنوب ایران انجام شد. روش بررسی: پژوهش حاضر، مطالعه­ای مقطعی از نوع توصیفی-تحلیلی بود که از آبان تا بهمن ۱۴۰۱ بر روی زنان ۱۸ تا ۵۹ ساله مراجعه­کننده به مراکز جامع سلامت شهرستان بستک انجام شد. تعداد ۴۵۲ نفر با استفاده از روش نمونه­گیری در دسترس انتخاب شدند. داده­ها با استفاده از پرسشنامه­­ای مشتمل بر سه بخش: اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامه محقق­ساخته بر اساس سازه­های مدل فرانظری و پرسشنامه کاهش مصرف نمک جمع­آوری شد. داده­ها با استفاده از آزمون­های کروسکال والیس، همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون با نرم­افزار SPSS نسخه ۲۲ تجزیه و تحلیل شد. یافته­ها: نتایج نشان داد که دامنه سنی شرکت­کنندگان بین ۱۸ تا ۵۲ سال با میانگین ۱۳/۱۰ ± ۵۱/۳۵ سال بود. ۵/۲۳ درصد از شرکت­کنندگان در مرحله پیش تفکر، ۷/۲۱ درصد در مرحله تفکر،۸/۲۰ درصد در مرحله آمادگی، ۳/۱۱ درصد در مرحله عمل و ۸/۲۲ درصد در مرحله حفظ و نگهداری بودند. نتایج تحلیل همبستگی پیرسون نشان داد که بین فرآیندهای شناختی (۴۴/۰=r،۰۱/۰>p)، فرآیندهای رفتاری (۵۴/۰=r،۰۱/۰>p)، خودکارآمدی (۴۳/۰=r،۰۱/۰>p)، و موازنه تصمیم­گیری (۳۷/۰=r،۰۱/۰>p)، با رفتار کاهش مصرف نمک رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. اما بین وسوسه­انگیزی و رفتار کاهش مصرف نمک همبستگی منفی معنی داری وجود داشت (۳۴/۰-=r، ۰۱/۰>p). همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که سن، شرطی­سازی متقابل، خودکارآمدی، افزایش خودآگاهی، موازنه تصمیم­گیری، روابط     یاری­رسان و وسوسه­انگیزی می­توانند ۱/۳۸ درصد از کل واریانس رفتار کاهش مصرف نمک را پیش­بینی کنند (۰۵/۰>p). نتیجه گیری: بر اساس یافته ها، خودکارآمدی، وسوسه­انگیزی، فرآیندهای تغییر شناختی و رفتاری، مزایا و معایب کاهش مصرف نمک نقش عمده ای در رفتار کاهش مصرف نمک دارند. پیشنهاد می­شود این عوامل  در توسعه و اجرای مداخلات آموزشی مورد توجه قرار گیرند.

Keywords:

Salt , Stages of Change , Transtheoretical Model , Women , نمک , مراحل تغییر , مدل فرانظری , زنان