زیادات کامل الزیارات و مساله انتساب اثر به ابن قولویه

گزارشها حکایت از آن دارند که ابن قولویه (د ۳۶۷ق)، عالم شیعی بغدادی اثری با عنوان کامل الزیارات مشتمل بر روایات مرتبط با فضیلت و آداب زیارت امامان شیعه (ع) تالیف کرده است. موضوع این مطالعه نقد متن نسخه مشهور همین اثر و معرفی نویسنده واقعی آن است. می خواهیم در آن فرضیه ای را بیازماییم که نخستین بار محمد باقر بهبودی حدیث پژوه معاصر ارائه کرده، و بر پایه آن، مولف کامل الزیارات را عالمی شیعی از نسل شاگردان ابن قولویه با نام حسین بن احمد بن مغیره بوشنجی شناسانده است؛ محدثی که از نظر عالمان رجال شیعه ضعیف و سست مذهب، و روایات او نیز مردود است. بر پایه دیدگاه بهبودی، بوشنجی کامل الزیارات را با اصل قرار دادن اثر ابن قولویه و افزودن روایاتی چند بدان پدید آورده است. برای آزمون این فرضیه، نخست استدلالها و شواهد بهبودی را بازمی شناسیم، آن گاه خواهیم کوشید با مرور کامل الزیارات شواهدی از درون خود متن بر این مدعا بیابیم.

Keywords:

حسین بن احمد بوشنجی , توثیقات عامه , نقد متن , محمد باقر بهبودی