«بصیر» و هم خانواده های آن در قرآن معناشناسی واژگان با رویکرد ساخت گرا

این مطالعه، یک مطالعه معناشناسانه است؛ یعنی در آن بنا ست با مطالعه علمی روابط میان معانی بر محور کاربردهای قرآنی مختلف یک لفظ، به استخراج معنای نهفته در متن بپردازیم. رویکرد ما در این روش، رویکرد معناشناسی ساخت گرا ست؛ یعنی می خواهیم بر پایه تحلیل روابط معنایی در کاربردهای متنی، معنای واژه ای را توصیف کنیم. واژه مورد نظر، «بصیر» است که در قرآن کریم به صورت نکره و معرفه در ۵۱ آیه کاربسته شده است و دیگر مشتقات ریشه اش نیز، کاربردهای فراوانی در قرآن دارند. با توجه به استعمالهای واژه در قرآن و بررسی روابط همنشینی و جانشینی آن با دیگر واژه ها، برای شناخت مولفه های شرطی و ماهوی بصیر در قرآن خواهیم کوشید. چنان که خواهیم دید، بصیر به فردی اطلاق می شود که برخوردار از دانشی دقیق، شناختی صحیح، و توانایی تمییز حق از باطل، و ملتزم به عمل به باورهای قلبی خویش باشد. نیز، چنین بصیرتی بر پایه قرآن تنها با تذکر، تعقل، عبرت آموزی، تقوا و یقین حاصل می گردد.

Keywords:

معناشناسی ساخت گرا , بصیر , بصیرت , ذکر , عقل , عبرت , لباب