تحلیلها از پدیده رویا در قرآن کریم و فرهنگ اسلامی

پدیده رویا حقیقتی است که انسان در حیات خویش دایم آن را تجربه می کند. خواب دیدن، رویارویی مداوم انسان با مناظری است گاه فرح بخش و گاه جان سوز. بدین سان، در فرهنگهای مختلف از دیرباز بحثهای مختلفی در تحلیل ماهیت آن پی گرفته شده است؛ همچنان که از دیرباز، برخی تطابق رویا با واقع را موضوعی شایان تامل شناخته، و برخی دیگر نیز، واقع نمایی رویا را انکار نموده اند. بحث در باره رویا در فرهنگ اسلامی هم سابقه ای کهن دارد. قرآن کریم به روشنی در باره اقسام این پدیده بحث نموده، و میان رویاهای صادقه و خوابهای پریشان تمایز نهاده است. به همین ترتیب، ضمن یادکرد برخی کارکردهای رویا و حکمت الاهی از خلق آن، از رویا به مثابه نشانه خدا، و از رویای انبیای الاهی همچون گونه ای از وحی و دریافت پیام از خداوند یاد نموده است. پابه پای این اشارات و تصریحات قرآنی، عالمان مسلمان هم از دیرباز به تحلیل این پدیده توجه نشان داده، و در باره آن از جهات و زوایای مختلف بحثهایی مطرح کرده اند. بناست که در این مطالعه، نگرشهای رایج به رویا در فرهنگ اسلامی و جایگاه آن در متون بنیادین این فرهنگ، بازکاوی شود.

Keywords:

رویای صادقه , خواب , خواب دیدن , وحی , حجیت رویا