اثربخشی «درمان متمرکز بر شفقت» بر گرایش به گناه و شرم زنان مبتلا به اختلال خوردن

مقدمه: اختلال خوردن یکی از عوامل نگران کننده سلامت عمومی است و عوامل متعددی در آن نقش دارند، که از این میان می توان به نقش عمده گرایش به گناه و شرم اشاره کرد. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی "درمان متمرکز بر شفقت" بر گرایش به گناه و شرم زنان مبتلا به اختلال خوردن انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی از نوع پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی زنان سنین ۱۸ تا ۴۰ سال بود که در سال ۱۴۰۱ به یک کلینیک درمان چاقی در تهران مراجعه نموده بودند. تعداد ۳۰ تن با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و به روش در دسترس انتخاب شدند. سپس با استفاده از شیوه تصادفی ساده از نوع قرعه کشی در گروه، "درمان متمرکز بر شفقت" (Compassion-Focused Therapy) (۱۵ تن) و گروه کنترل (۱۵ تن) گمارده شدند. ابزارهای گردآوری داده ها، شامل اطلاعات جمعیت شناختی، "مقیاس شفقت به خود- فرم کوتاه" (Self- Compassion Scale- Short Form) و "مقیاس گرایش به گناه و شرم" (Guilt and Shame Proneness Scale) بود. روایی ابزارها سنجیده نشد و به پژوهش های پیشین اکتفا شد. پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ برای  "مقیاس شفقت به خود- فرم کوتاه" و "مقیاس گرایش به شرم و گناه" اندازه گیری شد. "درمان متمرکز بر شفقت" طی ۸ جلسه ۹۰ دقیقه ای (در طول ۲ ماه بعد)، برای گروه مداخله اجرا گردید ولی به گروه کنترل هیچ آموزشی ارائه نشد. داده ها در نرم افزار آماری اس پی اس اس نسخه ۲۱ تحلیل شد. یافته ها: مداخله اجرا شده باعث تغییرات نمره گرایش به گناه و شرم افراد دارای اختلال خوردن در مراحل بعد و پیگیری در گروه مداخله شده و اثر این مداخله در مرحله پیگیری (۲ ماه بعد) پایدار بوده است و همچنان میانگین کاهش داشته است. بعبارت دیگر، با تعدیل اثر این متغیرهای مستقل، اثر گروه نشان می دهد که میانگین نمره بعد و پیگیری با هم تفاوت معناداری دارد (۰۳۴/۰=P) و همچنین اثر گروه نیز معنادار است (۰۰۱/۰>P) نتیجه گیری: "درمان متمرکز بر شفقت" باعث کاهش گرایش به گناه و شرم افراد دارای اختلال خوردن می شود. پیشنهاد می شود روانشناسان بالینی و درمانگران در مداخلات خود به ویژه در زمینه گرایش به گناه و شرم افراد مبتلا به اختلال خوردن از درمان فوق کمک بگیرند.

Keywords:

Eating Disorders , Compassion-Focused Therapy , Tendency to Guilt , Tendency to Shame. , اختلال خوردن , درمان متمرکز بر شفقت , گرایش به گناه , گرایش به شرم.