نظریه داروین در عصر پهلوی اول گزارشی از نخستین مقالات مجله فرهنگ در آغاز دوره پهلوی اول (۱۳۰۴-۱۳۰۷ش)
Publish place: Journal for the History of Science، Vol: 19، Issue: 2
Publish Year: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 91
This Paper With 44 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JIHS-19-2_002
تاریخ نمایه سازی: 10 بهمن 1402
Abstract:
نام داروین از دوره ناصرالدین شاه قاجار از رهگذر انتشار رساله حقیقت مذهب نیچری و بیان حال نیچریان در ایران شنیده شد. پس از آن نیز در برهه های مختلف تاریخی، اندیشه و دیدگاه تکاملی وی با فراز و فرودهایی در ایران بازتابید. احزاب چپ گرای ایرانی که در اواخر دوره قاجاریه عمدتا تحت تاثیر ترکان عثمانی در ایران شکل گرفتند در صورت بندی ادبیات تکاملی نقش پررنگی داشتند. بررسی مطبوعات منتشر شده در این دوره نشان می دهد بخشی از واژه پردازی ایرانیان نیز از راه همین احزاب بوده است. دسترسی افرادی که در احزاب چپ فعالیت داشته اند به اسناد و کتاب های غیرفارسی باعث می شد روایت دست اول تری از نظریات علمی و از جمله نظریه داروین به دست داده شود. این مساله در آنجا پراهمیت تر می شود که توجه کنیم عمده منابعی که در این دوره مرجع اصلی بازتاب دیدگاه های علمی بوده اند منابع عربی هستند. طبیعی است که در منابع عربی هم ادبیات بحث و هم نوع واژه گزینی ها متفاوت از این دست منابع است و این نکته از بررسی مقالات نیز دانسته می شود. در این مقاله ضمن توضیح در باره جمعیت فرهنگ رشت که در سال های ۱۲۹۸ تا ۱۳۱۰ شمسی در گیلان فعالیت و گرایش های چپ داشته است می کوشم نخستین روایت عالمانه از دیدگاه داروین را با توجه به مجله فرهنگ که از سوی ایشان چاپ می شده، به دست دهم. گمان می کنم پس از روایت های مختلفی که تا اواخر دوره قاجار از نظریه داروین در ایران وجود داشته، این مقالات که از روی منابع غیرعربی ترجمه شده نشان می دهد روشنفکران ایرانی با اندیشه های داروین آشنایی داشته و می کوشیدند فهم خودشان از آن را تا حد زیادی تدقیق کنند. از آنجا که دسترسی به اسناد و ویرایش و بازنشر آن ها در تکمیل برنامه تاریخی علم در ایران و نحوه مواجهات ایرانیان با اندیشه های جدید اهمیت دارد، عین آن سلسله مقالات را که از سال ۱۳۰۵ تا ۱۳۰۷ منتشر می شده با ویرایش و توضیح آورده ام.
Keywords:
Authors
محمد معصومی
پژوهشگر غیروابسته تاریخ علم
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :