بازنمایی ساختمان در نقاشی ایرانی و نقش آن در گستردگی فضای تصویر و ژرفانمایی

مریم کشمیری

بازنمایی ساختمان در نقاشی ایرانی و نقش آن در گستردگی فضای تصویر و ژرفانمایی

Publish place: Theoretical foundations of visual arts، Vol: 8، Issue: 2

Publish Year: 1402

نوع سند: مقاله ژورنالی

زبان: Persian

This Paper With 25 Page And PDF Format Ready To Download

دریافت فایل کامل Paper

Certificate
من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

https://civilica.com/doc/1901607

شناسه ملی سند علمی:

JR_VISUA-8-2_001

تاریخ نمایه سازی: 14 بهمن 1402

Abstract:

ساختمان‎ها پس از پیکره‎ها، تاثیرگذارترین عنصر بصری در نقاشی ایرانی است. از کهن‎ترین نمونه‎های برجای‎مانده مانند.ورقه‎ وگلشاه که حتی عناصر طبیعی نیز در آن، نقش چندانی در ساخت فضای صحنه نداشت، این بناها بودند که جایگاه‎های متفاوتی را می‎ساختند. بازنمایی ساختمان‎ها در همه ادوار نقاشی ایرانی بر همین اهمیت ماند و گام‎به‎گام بر پیچیدگی‎های فضایی آن افزوده شد. پژوهش پیش‎رو، کارکردهای بازنمایی ساختمان را در نقاشی ایرانی می‎جوید و چگونگی گسترش فضای سه‎بعدی را برپایه محورهای سه‎گانه بلندا، پهنا و ژرفا در فضاهای معمارانه واکاوی می‎کند. بررسی نشان می‎دهد برخلاف پاره‎ای گمان‎ها درباره دوبعدی بودن نگارگری ایرانی و پرهیز آگاهانه نقاشان از ژرفانمایی، هنرمندان ایرانی به‎مانند دیگر نقاشان درپی بازنمایی فضای سه‎بعدی در آثار خود بودند. آن‎ها، شیوه‎ها و کارکردهای پراکنش عناصر بصری را بر محورهای سه‎گانه می‎شناختند و از آن برای گسترش دامنه دید بیننده و القای ابعاد سه‎گانه بهره می‎بردند. دراین میان، نقش ساختمان‎ها با داشتن بلندا (اشکوبه‎ها)، پهنا (بر ساختمان) و ژرفا (پشت/جلو یا درون/بیرون) در چینش‎های گوناگون فضایی، نزد این هنرمندان شناخته بود. بناها هم چنین، در جایگاه مجموعه مکعب‎های به‎هم‎چسبیده، حسی از ادراک ژرفا را به‎شیوه پرسپکتیو ناهمگرا پدید می‎آوردند. البته، این ترفند در نقاشی ایرانی، بیش از آن که روشمند باشد، الگوپردازانه بود. این پژوهش، به‎شیوه توصیفی‎‎تحلیل هندسی و برپایه واکاوی حدود ۴۰۰ نگاره از صد نسخه برجسته سده‎های ۷۱۰ق. پیش رفته است. نگارنده می‎کوشد تکاپوهای نقاشان و بخشی از فرازوفرودهای بصری دست‎یابی به توهم فضایی را در آثار نقاشی ایرانی پیش چشم آورد.

Keywords:

نقاشی ایرانی , ساختمان , فضای تصویر , بعد سوم , ژرفانمایی

Authors

مریم کشمیری

استادیار گروه نقاشی دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :

آژند، یعقوب (۱۳۸۹). نگارگری ایران، ۲ جلدی، تهران: سمت ...
آقائی، عبدالله (۱۴۰۱). «شیوه‎های ترکیب زوایای دید به‎منزله سنت‎های تصویری ...
اتینگهاوزن، ریچارد و یارشاطر، احسان (۱۳۷۹). اوج‎های درخشان هنر ایران، ...
اشرفی، م.م. (۱۳۸۶). بهزاد و شکل‎گیری مکتب مینیاتور بخارا در ...
بی‎نام (۱۳۵۰). شاهنامه (از نسخه‎خطی بایسنغری)، تهران: بی‎نا ...
بینیون، لورنس؛ ویلکینسون، جیمزوراستیوارت و گری، بازیل(۱۳۹۶). تاریخ تحلیلی هنر ...
پانوفسکی، اروین (۱۳۹۸). پرسپکتیو به‎منزله‎ صورت سمبلیک، برگردان محمد سپاهی، ...
تجویدی، اکبر (۱۳۸۶). نگاهی به هنر نقاشی ایران از آغاز ...
جکسون، پیتر (۱۳۹۰). تاریخ ایران کمبریج دوره تیموریان، «هنرهای تصویری ...
حیدرخانی، مریم (۱۳۹۴). «نقاشی ایرانی در مقام منبع تاریخ معماری ...
دلاواله، پی‎یترو (۱۳۷۰). سفرنامه پیترو دلاواله، قسمت ایران، برگردان شجاع‎الدین ...
دهخدا، علی‎اکبر(۱۳۷۷). لغت‎نامه دهخدا، ۱۵جلدی، تهران: دانشگاه تهران ...
رسولی، زهرا(۱۳۸۶). «زیبایی‎شناسی آثار کمال‎الدین‎بهزاد و تحلیل سه‎ اثر بهزاد»، ...
سارتن، جورج (۱۳۸۳). مقدمه‎ای بر تاریخ علم، ۴جلدی، برگردان غلامحسین ...
سلطان‎زاده، حسین (۱۳۸۷). فضاهای معماری و شهری در نگارگری ایرانی، ...
شیخ‎سامانی، رضا (۱۳۹۷). قاب در نگارگری ایرانی، پایان‎نامه کارشناسی‎ارشد پژوهش‎هنر، ...
عیوقی (۱۳۶۲). ورقه‎وگلشاه، به‎اهتمام ذبیح‎الله صفا، تهران: فردوس ...
فروتن، منوچهر(۱۳۸۴). «درک نگارگران ایرانی از ساختار فضای معماری ایران»، ...
فروتن، منوچهر(۱۳۸۹). «زبان معمارانه نگاره‎های ایرانی»، هویت شهر، دوره ۴، ...
فغفوری، رباب و بلخاری، حسن (۱۳۹۵). «نمود کتیبه‎های معماری در ...
قاضی‎زاده، خشایار (۱۳۸۶). «بررسی عنصر وحدت در نظام ترکیب‎بندی نگاره ...
قدوسی، الهه (۱۳۹۵). طراحی باغ‎موزه نگارگری شیراز با رویکردی به ...
کاظمی، مهروش؛ شعاریان‎ستاری، ویدا و صدیق‎اکبری، سحر (۱۳۹۱). «مفهوم و ...
کشمیری، مریم و زهرا رهبرنیا (۱۳۹۸). «نگرشی بر ژرفانمایی در ...
کشمیری، مریم (۱۴۰۱). «چرا علم مناظر در نقاشی ایرانی به ...
کن‎بای، شیلا (۱۳۸۲). نقاشی ایرانی، برگردان مهدی حسینی، تهران: دانشگاه ...
گرابر، اولگ (۱۳۹۰). نگارگری ایرانی، برگردان مهرداد وحدتی‎دانشمند، تهران: فرهنگستان ...
ماهرالنقش، محمود (۱۳۶۲). طرح و اجرای نقش در کاشیکاری ایران، ...
محمدزاده، مهدی و نوری، سونیا (۱۳۹۶). «بررسی ساختار و زاویه ...
موریه، جیمز (۱۳۸۶). سفرنامه، جلد۱، برگردان ابوالقاسم سری، تهران: توس ...
نامورمطلق، بهمن (۱۳۸۶). «در جستجوی متن پنهان، مطالعه بینامتنی نگاره ...
نصر، سیدحسین (۱۳۷۵). هنر و معنویت اسلامی، برگردان رحیم قاسمیان، ...
نیبور، کاستن (۱۳۵۴). سفرنامه، برگردان پرویز رجبی، تهران: توکا ...
ویلسون، اوا (۱۳۷۷). طرح‎های اسلامی، برگردان محمدرضا ریاضی، تهران: سمت ...
Canby, Sh. (۲۰۱۱). The Shahnama of Shah Tahmasp. New York: ...
Manley, S. (۲۰۲۰). Persian Miniatures as Textual Unconscious. Rocky Mountain ...
Maynard, P. (۲۰۰۵). Drawing Distinctions, the Variety of Graphic Expression. ...
Mirzakochak Kh. A. & Miri F. (۲۰۱۷). The Study of ...
Raynaud, D. (۲۰۰۵). Understanding Errors in Perspective, in: The European ...
Raynaud, D. (۲۰۰۹). Why did Geometrical Optics not Lead to ...
Soucek, P. (۱۹۸۹). Behzad, Kamal-Al-Din. Encyclopaedia Iranica. (Vol. IV). in: ...
URL۱.https://agakhanmuseum.org/collection/artifact/story-haftvad-and-the-worm-akm۱۶۴(۲۰۲۲/۶/۲۸)URL۲.http://archive.asia.si.edu/collections/edan/object.php?q=۲۲۰۶۴(۲۰۲۲/۷/۳)URL۳.http://archive.asia.si.edu/collections/edan/object.php?q=۲۲۰۶۷(۲۰۲۲/۷/۳)URL۴. https://asia.si.edu/object/F۱۹۴۶.۱۲.۵۹/(۲۰۲۲/۶/۲۴)URL۵.http://www.bl.uk/manuscripts/FullDisplay.aspx?ref=Or_۶۸۱۰(۲۰۲۲/۷/۲۲)URL۶.http://www.bl.uk/manuscripts/Viewer.aspx?ref=add_ms_۱۸۱۱۳_fs۰۰۱r (۲۰۲۲/۶/۲۴)URL۷.https://collections.mfa.org/objects/ ...

نمایش کامل مراجع