اولویت بندی عوامل موثر بر توسعه کارآفرینی روستایی-کشاورزی در منطقه سیستان

مقدمه و هدف: کارآفرینی یکی از عوامل موثر در توسعه کشاورزی می باشد، زیرا قادر است با ایجاد فرصت های نوین اشتغال و کسب درآمد، نقش موثری در بهبود وضع اقتصادی و معیشتی روستاها داشته باشد. لذا ارزیابی میزان کارآفرینی و تلاش برای توسعه و تقویت آن در فرآیند توسعه از طریق فراهم ­کردن زمینه های اولیه آن، اهمیت خاصی دارد. از آنجایی­که منطقه سیستان از توزیع نامناسب زمانی و مکانی آب رنج می برد و نیز با رشد جمعیت، گسترش شهر نشینی، و توسعه بخش های کشاورزی و صنعت مواجه است افزایش تقاضای آب در این منطقه اتفاقی ناگزیر بوده و مدیریت منابع آب برای جلوگیری از مواجهه با بحران آب و تنش های احتمالی الزامی می ­باشد. با توجه به قابلیت های موجود کشاورزی در منطقه سیستان لازم است، که عوامل موثر بر توسعه کارآفرینی منطقه سیستان در جهت بهبود وضعیت اقتصادی مردم منطقه اولویت بندی شود و به فعالیت­های اقتصادی در قالب کارآفرینی کشاورزی در منطقه توجه خاصی شود. این مطالعه با هدف برنامه ریزی و اولویت بندی عوامل موثر بر توسعه کارآفرینی منطقه سیستان صورت پذیرفته است. مواد و روش ها: جهت تجزیه و تحلیل داده ها از تکنیک تصمیم گیری چندشاخصه الکتره استفاده شد. این روش در میان روش های تصمیم گیری چند معیاره ایی می باشد که قادر به مدل­سازی پیچیده در سیستم ها و سیستم های سطح بالا می باشد. در این تحقیق، این روش در طی یک فرآیند ۸ مرحله ای انجام شد. همچنین، جامعه آماری نیز شامل ۴۵ نفر از کارشناسان و خبرگان سازمان جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوچستان بود، که از طریق پرسشنامه در سال ۱۴۰۱ اطلاعات مورد نیاز جمع آوری گردید. یافته ها: نتایج اولویت بندی عوامل موثر بر توسعه کارآفرینی منطقه سیستان نشان می دهد که  عوامل اقتصادی بالاترین اولویت و عوامل محیطی کمترین اولویت را داشتند. همچنین، عوامل موثر بر کارآفرینی و چیرگی به­ترتیب رتبه شامل عوامل اقتصادی با تعداد چیرگی ۴، آموزشی با تعداد چیرگی ۳، روانشناختی با تعداد چیرگی ۲، محیطی با تعداد چیرگی ۱ و اجتماعی با تعداد چیرگی صفر تعیین شدند. نتیجه گیری: از نتایج به­ دست­ آمده می توان برداشت کرد که در اولویت بندی ابعاد و عوامل اثرگذار، عامل اقتصادی دارای بالاترین تاثیر و عامل محیطی کمترین اثر را بر توسعه کارآفرینی کشاورزی در مناطق روستایی سیستان دارد. در حالت کلی می توان نتیجه گرفت که لازمه توسعه اقتصادی در مناطق روستایی سیستان، طرح ها و برنامه های جدید است که این امر همراه با توسعه کارآفرینی و توانمند سازی سیاست های محیطی امکان­پذیر می باشد. لذا، عوامل اقتصادی در منطقه مورد مطالعه تاثیر شایان ذکری دارد وبا توجه به اولویت عوامل اقتصادی، فضایی فراهم شود که دریافت وام و تسهیلات ملی برای کشاورزان کارآفرین منطقه تسهیل گردد.

Keywords:

Agricultural entrepreneurship and development , Planning and prioritization , Multi-criteria decision-making , ELECTRE , Sistan region , کارآفرینی کشاورزی و توسعه , برنامه ریزی و اولویت بندی , تصمیم گیری چندشاخصه ELECTRE , منطقه سیستان