تحلیل وضعیت گردشگری ایران در سطوح ملی و منطقه ای با استفاده از شاخص نوآوری

بر اساس تجارب موفق توسعه گردشگری، انجام فعالیت­های دانش­بنیان و بکارگیری فناوری­های نوین حاصل از نوآوری­ها در زیربخش­های گردشگری، تاثیر فزاینده­ای در جذب گردشگران بین­المللی داشته­است. عوامل متعددی در اجرای فرایند نوآوری تاثیرگذار می­باشند که  سبب مدیریت بهتر فرآیند نوآوری و برنامه­ریزی می­گردد. از اینرو در پژوهش حاضر به طراحی و اندازه­گیری شاخص نوآوری بخش گردشگری در سطوح ملی و منطقه­ای پرداخته شده و وضعیت این شاخص در کشور با استان خراسان رضوی به عنوان یک استان دارای کارکرد گردشگری مقایسه شده­است. در این مطالعه از شاخص نوآوری جهانی ([۱]GII) جهت طراحی و اندازه­گیری شاخص نوآوری گردشگری استفاده شد. همچنین با محاسبه ضرایب همبستگی میان ابعاد درونی و بیرونی شاخص نوآوری، به بررسی ارتباطات بین آن­ها پرداخته شد. جمع­آوری اطلاعات از طریق تکمیل پرسشنامه از خبرگان و از روش پیمایش میدانی انجام شده ­است. جامعه آماری این مطالعه اساتید و محققان حوزه گردشگری، کارشناسان شرکت­های دانش­بنیان فعال در حوزه گردشگری و کارشناسان گردشگری بخش­های دولتی و خصوصی می­باشند و حجم نمونه آماری ۷۰ نفر می­باشد. نتایج نشان داد ورودی­های شاخص نوآوری مانند مهارت و آموزش عالی، انواع زیرساخت­ها، تجارت و بازار، منابع انسانی، ارتباطات نوآوری و جذب دانش، وضعیت مناسبی جهت ایجاد نوآوری و فناوری در بخش گردشگری در سطوح ملی و استانی دارند و ضعف اساسی در این مقوله مربوط به روابط محدود بین­المللی، کیفیت و کارایی قوانین، وضعیت فساد اداری و رانت، فرایندهای سازمانی و اداری و نیز ضعف در ایجاد انسجام فرایند نوآوری در قالب خوشه­هایی مانند مراکز تولید کالاهای خلاقانه و نوآورانه می­باشد. همچنین محاسبه ضریب همبستگی بین ابعاد درونی و بیرونی شاخص نوآوری نشان داد، آموزش عالی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، محیط کسب و کار، سرمایه­گذاری و اعتبارات، تحقیق و توسعه، نیروی انسانی و ارتباطات مربوط به نوآوری دارای تاثیرگذاری بیشتری بر ابعاد مختلف شاخص خروجی نوآوری می­باشند. در مجموع کشور در مقایسه با استان از وضعیت و رتبه بهتری به لحاظ نوآوری در بخش گردشگری برخوردار است

Keywords:

شاخص جهانی نوآوری , گردشگری , برنامه ریزی توافقی , ایران , استان خراسان رضوی