تحلیل کارایی نسبی کشورهای خاورمیانه از لحاظ شاخص های توسعه پایدار

امروزه توسعه به عنوان یک فرایند، مهم­ترین بحث کشورهای در حال توسعه است. همچنین از توسعه پایدار به منزله­ی نیروی محرکه پیشرفت متعادل، متناسب و هماهنگ اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی تمامی کشورها به ویژه کشورهای در حال رشد نیز یاد شده است. هدف این مقاله تحلیل کارایی سیزده کشور خاورمیانه طی سال­های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲­م از لحاظ شاخص­های توسعه ­پایدار از طریق ۳۲ شاخص (اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی) است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نوع کاربردی است. جهت تجزیه و تحلیل داده­های از مدل­های برنامه­ریزی کمی خطی ناپارامتریک تحلیل پوششی داده­­ها، مدل آنتروپی شانون و نرم­افزار dea slover استفاده شده است. محدوده جغرافیایی این پژوهش منطقه خاورمیانه و جامعه آماری آن ۱۳ کشور می­باشد. نتایج حاصله از این پژوهش نشان می­دهد در بین شاخص­های توسعه پایدار در خاورمیانه شاخص های تولید ناخالص ملی، میزان پس­انداز و اشتغال بیشترین ضریب همبستگی به ترتیب با مقادیر ۰.۷۴،۰.۶۴ و ۰.۵۸ درصد را با متغیر خروجی یعنی توسعه پایدار دارند. از لحاظ کارایی نسبی در بین کشورهای خاورمیانه به ترتیب کشورهای امارات متحده عربی و قطر با میزان کارایی یک درصد و با سطح عملکرد عالی به عنوان کشورهای کارا و کشورهای عراق، یمن و سوریه به ترتیب با میزان کارایی ۹۷۴/۰، ۹۶۱/۰ و ۹۵۷/۰ درصد با سطح عملکرد ضعیف به عنوان کشورهای ناکارا از لحاظ شاخص­های توسعه پایدار در خاورمیانه هستند. در نهایت نتایج این پژوهش نشان می­دهد بیش از ۶۰ درصد کشورهای خاورمیانه از لحاظ شاخص های توسعه پایدار دارای سطح عملکرد متوسط طی سال­های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲ هستند.

Keywords:

کارایی , توسعه , توسعه پایدار , تحلیل پوششی داده ها , خاورمیانه