ارزیابی شاخص های پایداری تکنولوژی کشاورزی حفاظتی: مطالعه موردی محصول گندم در شهرستان مرودشت

ارزیابی شاخص­های پایداری کشاورزی حافظتی با توجه به مقوله­هایی مهم همچون تغییر اقلیم، بحران منابع آب و خاک از اهمیتی انکارناپذیر برخوردار است، ولی توسعه کشاورزی حفاظتی در ایران در مقایسه با کشورهای توسعه­یافته بسیار اندک است. لذا، در این پژوهش به بررسی و ارزیابی شاخص­های پایداری تکنولوژی کشاورزی حفاظتی پرداخته شد. برای این منظور، داده­ها از راه توزیع پرسش نامه بین ۳۷۵ گندمکار شهرستان مرودشت گردآوری شد. برای تجزیه­و­تحلیل داده­ها از ­تحلیل مالی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد. نتایج تحلیل مالی نشان دادند که کشاورزی حفاظتی منجر به ۷۳/۲۹ درصد کاهش نیروی کار، ۱۲/۴۸درصد کاهش مصرف آب، ۲۵درصد کاهش بکارگیری ماشین­آلات، ۶۳/۱۷درصد کاهش بذر، ۹۸/۱۷درصد کاهش کود، ۰۳/۲۹ درصد کاهش سموم شیمیایی و ۶۹/۱۹درصد افزایش عملکرد گندم می­شود. هم چنین، هر هکتار کشاورزی حفاظتی در مقایسه با کشاورزی مرسوم، از ۷۶/۲۱درصد درآمد بیش تر، ۳۷۴۳ ریال هزینه کم تر به ازای هر کیلوگرم تولید گندم و ۲۴۷۱۵ ریال سود ناخالص بیش تر برخوردار می­باشد. نتایج AHP نشان دادند که در میان معیارهای اصلی پایداری کشاورزی حفاظتی، به­ترتیب: شاخص­های­ زیست­محیطی، اقتصادی و اجتماعی اولویت دارند. هم چنین، در میان زیرمعیارهای اقتصادی، بهبود بهره­وری و کارایی، در میان زیرمعیارهای اجتماعی، تولید و امنیت غذایی، و در نهایت، در میان زیرمعیارهای زیست محیطی، حفاظت از منابع آب اولویت دارند.

Keywords:

پایداری , کشاورزی حفاظتی , تجزیه و تحلیل مالی , فرآیند تحلیل سلسله مراتبی