مقایسه کیفیت زندگی در بیماران تالاسمی ماژور با و بدون تزریق خون بیمارستان بوعلی سینا ساری سال ۱۴۰۲

سابقه و هدف: تالاسمی، اختلالی رایج در ایران و جهان است. پیشرفت های صورت گرفته در زمینه تشخیص و درمان بیماری تالاسمی موجب شد افراد مبتلا به این بیماری بتوانند برای مدت طولانی تری زندگی کنند. در این بیماران تزریق های مکرر خون با عوارض جسمی متعددی همراه است که می توانند سبب اختلالاتی چون افسردگی، اضطراب، استرس شود که این مشکلات با کاهش کیفیت زندگی همراه هستند. لذا این مطالعه با هدف مقایسه کیفیت زندگی در بیماران بتا تالاسمی ماژور با و بدون تزریق خون انجام پذیرفت. مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی تحلیلی مقطعی، که با کد اخلاق IR.MAZUMS.REC.۱۴۰۲.۱۸۶۶۵ دانشگاه علوم پزشکی مازندران انجام شد، ۱۷۰ بیمار تالاسمی ماژور ۱۸تا۶۰ سال مراجعه کننده به مرکز تالاسمی بیمارستان بوعلی سینا ساری در تابستان ۱۴۰۲ مورد بررسی قرار گرفتند. با توجه به معیار ورود سطح تحصیلات و محدوده سنی جامعه مورد مطالعه ۱۱۶ بیمار از ۱۷۰بیمار تالاسمی ماژور مطالعه شدند. با توجه به این که به لحاظ آماری تعداد بیماران تالاسمی ماژور با و بدون تزریق خون مراجعه کننده به مرکز تالاسمی بیمارستان بوعلی سینا ساری تقریبا برابر هستند. از ۱۱۶ بیمار با معیار ورود، ۵۸ بیمار تحت درمان با تزریق خون دوره ای و ۵۸ بیمار تحت کنترل بدون نیاز به تزریق خون مورد مطالعه قرار گرفتند. بیماران تالاسمی تحت درمان با ترانسفوزیون خون، هر ۳۰-۱۵ روز جهت تزریق و بیمارانی که نیاز به تزریق خون ندارند، هر ۱تا ۳ ماه برای کنترل به مرکز تالاسمی مراجعه می کردند. جهت بررسی کیفیت زندگی از پرسشنامه استاندارد ۳۶ SF استفاده شد. پایایی و روایی پرسشنامه به زبان فارسی با ضریب آلفای کرونباخ ۰/۷۷ تا ۰/۰۹ و vitality scale ۰/۵۶ گزارش شد. جهت تجزیه و تحلیل متغیرها از شاخص های فراوانی، درصد و آزمون t مستقل و آزمون مربعات (کای اسکوئر) استفاده شد. یافته ها: از میان بیماران تالاسمی ماژور مطالعه شده، ۵۲ (۴۴/۸ درصد) نفر مرد و ۶۴ (۵۵/۱ درصد) نفر زن بودند. میانگین سن در گروه با و بدون تزریق خون به ترتیب ۸/۳۵±۳۴/۷۵ و ۳۹/۳۳±۸/۱۸ سال بود. میانگین سن بین دو گروه تفاوت آماری معنی داری نداشت (۰/۱۲۸=P). وضعیت تاهل، شغل و میزان تحصیلات بین بیماران با و بدون تزریق تالاسمی ماژور بررسی شده تفاوت معنی داری نداشت. از میان عوارض بالینی بررسی شده، دیابت با تفاوت معنی داری در گروه با تزریق خون بیش تر بود (۰/۰۰۱=P). از میانگین ضرایب شاخص های هشت گانه آزمون ۳۶ SF، زیر مقیاس سلامت عمومی (GH) در بیماران با تزریق خون با میانگین و انحراف معیار ۲۰/۱۹±۵۵/۷۹ نسبت به گروه بدون تزریق ۲۱/۵۹±۴۴/۰۵ به طور معنی داری بهتر بود (۰/۰۰۲=P). استنتاج: پیشنهاد می گردد در بیماران تالاسمی خصوصا تالاسمی ماژور با یا بدون تزریق خون، همانند سایر اقدامات کنترل دوره ای و درمانی پزشکی، ارزیابی سلامت عمومی و کیفیت زندگی در فواصل منظم انجام شود تا جهت بهبود کیفیت زندگی این بیماران، مداخلات روانشناسی یا روانپزشکی به موقع در زمان مورد نیاز انجام شود.

Keywords:

quality of life , thalassemia major , blood transfusion , general health , SF ۳۶ questionnaire , کیفیت زندگی , تالاسمی ماژور , تزریق خون , سلامت عمومی , پرسشنامه ۳۶ SF