مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری و هیپنوتراپی شناختی رفتاری در کاهش علایم اضطراب و بهبود کیفیت زندگی دانش آموزان دوره متوسطه اول دارای اضطراب امتحان

اضطراب امتحان نوعی اضطراب موقعیتی(هراس خاص) است که می­تواند تاثیر منفی بر روند کیفیت زندگی فرد بگذارد. هدف از این پژوهش بررسی مقایسه اثربخشی درمان­شناختی رفتاری و هیپنوتیزم درمانی­شناختی رفتاری بر کاهش علایم اضطراب و بهبود کیفیت زندگی دانش­آموزان دارای اضطراب امتحان بود. یعنی یک مطالعه تجربی(آزمایشی کامل) از نوع پیش­آزمون، پس­آزمون و دوره پیگیری سه ماهه به­کار رفته که از بین دانش­آموزان دوره متوسطه اول بخش چنارشاهیجان از توابع استان فارس۵۰ نفر دارای اختلال اضطراب امتحان به­صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی قرار گرفته و ابزار جمع آوری داده­ها، یکی پرسشنامه اضطراب امتحان فریدمن و جاکوب(۱۹۹۷) و دیگری پرسشنامه فرم کوتاه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی[۱](۲۰۰۰)بود. پروتکول درمانی در یکی از گروه­ها استفاده از تکنیک­های درمان­شناختی رفتاری و در گروه دیگر همان تکنیک­ها در حالت خلسه هیپنوتیزمی در مدت۱۰ جلسه یک و نیم ساعته هفتگی بود. داده­ها با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس اندازه­گیری مکرر و آزمون­های تعقیبی مربوطه از طریق نرم­افزار کامپیوتری(Spss۲۲) تجزیه و تحلیل گشته است. نتایج یافته­ها نشان داد که هر دو مداخله روان­شناختی در پس­آزمون و پیگیری منجر به کاهش علایم اضطراب امتحان دانش­آموزان در سه بعد تحقیر اجتماعی، خطای شناختی و تنیدگی گشته و کیفیت زندگی آنها را بهبود بخشیده است. بنابراین هرچند هر دو شیوه شناختی رفتاری و هیپنوتراپی شناختی رفتاری می­توانند مداخله­ای موثر در کاهش اضطراب امتحان و افزایش کیفیت زندگی دانش­آموزان باشند. اما روش هیپنوتیزم درمانی شناختی رفتاری بسیار کاراتر از روش شناختی رفتاری بوده و در مقایسه باعث تغییرات معنادارتری( ۰۰۰۱/p<  ) در پس­آزمون و پیگیری هر دو متغیر گردیده است. لذا این روش می­تواند در آینده بخشی از درمان اضطراب بوده و در ارتقاء کیفیت زندگی چنین افرادی نیز موثر باشد. ۳. World Health Organization (WHO)

Keywords:

اضطراب امتحان , کیفیت زندگی , شناخت درمانی