خوشه بندی : ابزاری برای آنالیز داده ها در مطالعات کمی و آمیخته

در این مطالعه خوشه بندی به­عنوان یکی از روش­های داده کاوی توصیفی جهت استفاده در مطالعات آموزشی و روانشناختی مطرح می­گردد. گروه­بندی داده­های پژوهش در مطالعات قبلی در حوزه­های آموزشی و روانشناختی توسط میانگین، میانه و برد صورت گرفته است که دارای نواقص و محدودیت­هایی می­باشد. لذا در این مطالعه خوشه­بندی به­عنوان ابزاری جایگزین با قابلیت­های متعدد در مطالعات کمی و آمیخته معرفی می­گردد. بدین منظور، ابتدا تعریف اجمالی از      خوشه­بندی ارائه گردیده و سپس مراحل ششگانه اجرای فرایند خوشه­بندی(انتخاب متغیرهای خوشه­بندی، انتخاب روش خوشه­بندی، انتخاب معیار شباهت/تفاوت، انتخاب الگوریتم خوشه­بندی، انتخاب تعداد خوشه و بررسی اعتبار و تفسیر نتایج خوشه­بندی) توسط داده­های کمی مرتبط با روانشناسی یادگیری ریاضیات بیان می­گردد تا ضمن آشنایی بیشتر پژوهشگران حوزه­ی مطالعات آموزشی و روانشناختی با این ابزار، نتایج جدیدی در زمینه­ی روانشناسی یادگیری ریاضیات مطرح گردد. نتایج اعمال خوشه­بندی بر روی داده­ها نشان می­دهد که از خوشه­بندی می­توان برای بررسی ارتباط متغیرهای مختلف بر متغیر وابسته در مطالعات کمی و شناسایی کاندیداهای شرکت در مصاحبه در مطالعات آمیخته استفاده کرد.

Keywords:

خوشه بندی , داده کاوی , روانشناسی یادگیری ریاضی