مردسالاری و زبانشناسی اجتماعی در شعر مطالعه موردی مفهوم پدرسالاری در اساطیر ایرانی

زبان از منظرهای مختلفی قابل مطالعه است و یکی از روش های پژوهش دگرگونی های زبانی در جامعه، پژوهش در منابع فرهنگی جامعه از قبیل داستانها، رمانها، تولیدات موسیقیایی، و اشعار و اساطیر کهن است. از مقولات مورد توجه رسانهها، که در بازنماییها جایگاه مهمی را به خود اختصاص داده است، مقوله جنسیت و بهطور ویژه بازنمایی جنسیتی مردانه یا زنانه است. نمایش مردسالاری جنبه های مختلف مثبت و منفی دارد و در فرهنگهای مختلف دگرگون است و نحوه به تصویر کشیدن مرد دارای اقتدار و تاثیرگذار برخاسته از مولفه های یک فرهنگ به نقش و جایگاه او در همان بستر و زمینه است. هدف پژوهش حاضر، مطالعه شیوه بازنمایی مردسالاری در شکل مثبت در شعر کهن فارسی از منظر زبان شناسی اجتماعی است. به این منظور، ابیاتی که در ارتباط روشن تری با موضوع تحقیق، یعنی تعامل زبانی مبتنی بر جنسیت، هستند انتخاب شده و با استفاده از روش تحلیل نشانهشناختی سه سطحی بارت، نحوه بازنمایی شخصیت مرد و به طور مشخص پدر، همچنین جایگاه زبانی پدر در برابر دیگر نقش ها از منظر زبانشناسی اجتماعی تحلیل شده است. نتایج به دست آمده، نشان میدهد که در شعر کهن شاهد بازنمایی از نوع کنترل زبانی مردان، فرادستی زبانی پدر در برابر دیگر نقش ها، غیاب گفتگو و بسترسازی برای درخواست از مرد کانونی (پدر) و همچنین جنسیتزدگی در مراودات زبانی هستیم که این بازنمایی مبتنی بر ایدئولوژی و گفتمان مردسالاری در جامعه است و هرچند مثبت قلمداد می شده است در جامعه و فرهنگ کنونی آن جایگاه و نقش را بر عهده ندارد

Keywords:

زبان شناسی اجتماعی , اساطیر ایرانی , پدر , مردسالاری , فرادستی زبانی