شناسایی تعیین کننده های مشارکت در اقدامات تعدیل خطر سیل: مطالعه نواحی روستایی در معرض سیل استان گلستان

زمینه و هدف لازمه مدیریت خطر سیل، جلب مشارکت جوامع محلی در اجرای اقدامات تعدیل خطر سیل است. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر مشارکت در اقدامات تعدیل خطرات سیل در نواحی روستایی سیل خیز استان گلستان انجام شد.  روش راهبرد پژوهش حاضر کمی است و با بهره گیری از روش پیمایش پرسش نامه ای اجرا شده است. جامعه آماری، شامل کلیه سرپرستان خانوارهای ساکن در روستاهای سیل زده (سیل اواخر اسفند ۱۳۹۷ تا اوایل فروردین ۱۳۹۸) استان گلستان است. اطلاعات با استفاده از پرسش نامه از نمونه ای شامل ۳۹۵ سرپرست خانوار گردآوری شد که به صورت تصادفی در ۲۲ روستا انتخاب شدند. روایی پرسش نامه با استفاده از نظر ۳ نفر متخصص مرتبط با موضوع تحقیق و پایایی متغیر وابسته از طریق محاسبه آلفای کرونباخ (۰/۷۹) تایید شد. داده های گردآوری شده با تکنیک تحلیل رگرسیون چندمتغیره و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۲۶ تحلیل شدند. یافته ها برخی اقدامات مانند کنترل ایمنی شبکه های انرژی، جمع آوری اطلاعات هواشناسی و حفاظت از اشیای باارزش منزل مسکونی بیشتر مورد توجه قرار گرفته بود. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان دادند متغیرهای سطح سواد، درآمد سالیانه، فاصله منزل مسکونی تا نزدیک ترین رودخانه، ادراک از صحیح و قال اعتماد بودن هشدارهای وقوع سیل، آشنایی با اصول و روش های مقابله با سیل، اعتقاد به امکان پذیری کنترل و مدیریت سیل و دریافت هشدار در خصوص جاری شدن سیل به ترتیب نقش بیشتری در پیش گویی متغیر وابسته میزان استفاده از اقدامات تعدیل خطر سیل دارند. نتیجه گیری در این مطالعه اهمیت برخورداری از سواد و آگاهی در خصوص مدیریت سیل برجسته شد. بنابراین تمرکز بر افزایش دانش و آگاهی در خصوص آمادگی مواجهه با سیل، ظرفیت سازی اجتماعی جهت به اشتراک گذاری دانش بین مردم محلی و افزایش آگاهی در خصوص نحوه دستیابی و بهره برداری از اطلاعات هواشناسی باید در برنامه های ترویجی و آموزشی که توسط سازمان های منطقه ای و محلی اجرا می شود مورد تاکید قرار گیرد.

Keywords:

Flood risk management , Flood prevention , Flood response , Public participation , مدیریت سیل , پیشگیری سیل , مقابله با سیل , مشارکت محلی