شناسایی عوامل موثر بر انجام رفتارهای پیشگیرانه از کووید-۱۹: کاربست مدل اعتقاد بهداشتی و مدل PEN-۳

شیوع کووید-۱۹ موجب برجسته تر شدن نقش ارتباطات سلامت در مواجهه با بحران های سلامت به ویژه انجام رفتارهای پیشگیرانه فردی در مقابله با چنین بحران هایی شد. پژوهش حاضر درصدد شناسایی عوامل موثر بر انجام رفتارهای پیشگیرانه از کووید-۱۹ با بکارگیری مدل اعتقاد بهداشتی و مدل PEN-۳ در بین جامعه ایرانی است. این مطالعه مقطعی از نوع همبستگی در سال ۱۴۰۱ به صورت آنلاین و با استفاده از روش نمونه گیری غیراحتمالی انجام شد. جامعه آماری شامل کاربران بالای ۱۸ سال بودند. سئوالات مربوط به مدل اعتقاد بهداشتی و رفتارهای پیشگیرانه از پرسشنامه های استاندارد اخذ شدند و سئوالات مدل PEN-۳ محقق ساخته بودند. ۴۲۲ مشارکت کننده به پرسشنامه این پژوهش پاسخ دادند. تحلیل ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۲۶ و با بهره گیری از توزیع فراوانی داده ها، میانگین، انحراف معیار، آزمون پیرسون، و آزمون رگرسیون خطی چندگانه انجام شد. از ۶ رفتار مورد بررسی، شستشوی دست ها (۱/۳ از ۵) و استفاده از دستکش (۹/۰ از ۵) به ترتیب بیشترین و کمترین میانگین را کسب کردند. انجام رفتارهای پیشگیرانه با ادراکات، خودکارآمدی درک شده، شدت درک شده، نشانه های اقدام، سن، سطح تحصیلات، وضعیت اقتصادی، وضعیت واکسیناسیون، و سابقه خانوادگی ابتلا به کووید-۱۹ همبستگی مثبتی داشتند. پژوهش حاضر قادر به پیش بینی ۵۲ درصد (R۲: .۵۱۶) از واریانس انجام رفتارهای پیشگیرانه در بین نمونه مورد مطالعه بود. با توجه به میزان پیش بینی کنندگی، مدل اعتقاد بهداشتی، مدل PEN-۳، و همچنین ویژگی های جمعیت شناختی، محققان ارتباطات سلامت و برنامه های حوزه آموزش و ارتقاء سلامت می توانند از این مدل ها در مداخلات سلامت محور به ویژه در زمان شیوع بیماری ها استفاده نمایند.

Keywords:

رفتارهای پیشگیرانه , کووید-۱۹ , مدل اعتقاد بهداشتی , مدل PEN-۳ , ارتباطات سلامت